Het zomerfeest dat we gisteren vierden, liet zien hoe onze samenleving eruit zou moeten zien. Met bijna 50 mensen kwamen we samen – cliënten, vrijwilligers, team en hun families – in een gemeenschappelijke ruimte en tuin die we gratis mochten gebruiken.
Mensen brachten de lekkerste dingen mee – van couscous of pasta salades tot zelf gebakken bladerdeeghapjes en stapels pannenkoeken – de barbeque stond aan, vrolijke Tajiekse muziek schalde, en de zon scheen door de bomen en langs gekleurde vlaggenslingers. Mensen die elkaar nog niet kenden, maakten kennis, in de keuken was het een wirwar van helpende handen, geklets en gelach. De kinderen speelden en renden door de tuin, en iedereen zat door elkaar heen te eten en te praten. Toen het drinken te snel op bleek, fietsten twee cliënten snel naar de winkel om extra bij te kopen, en het feest kon door.
Maar één en al vrolijkheid was het natuurlijk niet. Vrijwilligers vroegen wat de asielnoodwet voor hen kon betekenen. Een cliënte vroeg of wij haar wilden waarschuwen, voordat de politie haar zou komen halen. Een vader vertelde dat hij zo geschrokken was van het nieuws dat hij zijn kinderen vanmorgen niet naar school had gebracht – bang dat ze zouden worden opgepakt. Iemand anders vroeg of VOD nu zou ophouden te bestaan – en waar zij dan heen moest met haar gezin?
Het is duidelijk dat de voorgenomen wet nu al tot heel veel onrust en onzekerheid leidt. En het eerlijke antwoord dat wij moesten geven, was dat we geen idee hebben hoe het allemaal precies uit zal pakken. Maar ook – dat wij bij Vluchteling Onder Dak door gaan met wat we doen.
Want toen we zo om ons heen keken gistermiddag, was het voor ons duidelijk dat het kan – samen met al deze mooie mensen, in Wageningen, stad van de Bevrijding, gaan we gewoon door met het helpen van mensen zonder papieren.
Onze burgemeester en wethouders deden al een statement uit: Laat er geen misverstand over bestaan: Geen mens is illegaal.
Want mensen kunnen zelf niet “illegaal” zijn — handelingen kunnen illegaal zijn, niet mensen. Met de formulering ‘illegalen’ reduceer je mensen tot hun juridische status, wat stigmatiserend en ontmenselijkend is. Daarmee worden uitsluiting, criminalisering en geweld tegen kwetsbare groepen gelegitimeerd.
In de geschiedenis (bijv. de Tweede Wereldoorlog!) is dit taalgebruik vaker een voorloper geweest van mensenrechtenschendingen. En ook vandaag de dag is dit het geval – getuige de discriminerende wetten die gisteren aangenomen zijn.
Gistermiddag zagen wij om ons heen alleen maar mensen. Mensen zonder papieren en mensen met papieren. Maar het onderscheid was niet te zien – iedereen was onderdeel van onze gemeenschap, ieder mens bracht hun eigen bijdrage mee en maakte ons samenzijn een stukje mooier. En zo is hoe het moet zijn.
