Paspoort van Wageningen

Het Paspoort van Wageningen geeft een overzicht van de basisrechten van ongedocumenteerden in Wageningen en omstreken. Het Paspoort van Wageningen is in eerste druk gegaan in oktober 2013. Een actuele gedrukte versie is in de maak.

De informatie die nu op de website staat is actueel. Vindt u informatie die toch niet actueel is, mail ons dan aub: info@vodwageningen.nl

Voor meer algemene informatie over de basisrechten verwijzen we u graag naar de website van het Landelijk Ongedocumenteerden Steunpunt, LOS.

Bekijk het filmpje hieronder om een indruk te krijgen van de vragen die in het Paspoort van Wageningen beantwoord worden:

Basisrechten voor ongedocumenteerden

Mensen zonder verblijfsvergunning, ongedocumenteerden, mensen zonder papieren, illegalen; allemaal aanduidingen voor een groep die formeel niet in Nederland mag zijn maar die er wél is en die ook belangen en rechten heeft.

Het Paspoort van Wageningen beschrijft de basisrechten van ongedocumenteerden en geeft adressen in Wageningen en omgeving waar ze terecht kunnen voor advies, hulp en ondersteuning. Ook informeert deze gids hulp- en dienstverleners in Wageningen over het feit dat ook mensen zonder verblijfsvergunning geholpen kunnen – en soms moeten – worden.

In deze gids vindt u informatie over:

1. Wonen
2. Medische zorg
3. Levensonderhoud en dagbesteding
4. Huwelijk en echtscheiding
5. Geboorte en opvoeding
6. Taal, onderwijs en werk
7. Andere rechten
8. Juridische hulp
9. Politie en vreemdelingendetentie
10. Terugkeer

---

Inleiding

Voor mensen zonder verblijfsvergunning die hulp nodig hebben, kan de angst om opgepakt en uitgezet te worden een belemmering zijn om die noodzakelijke hulp ook daadwerkelijk te zoeken. Het gaat om vrouwen en mannen, kinderen en ouderen. Mensen van wie de verblijfsvergunning is verlopen, van wie de aanvraag voor een verblijfsvergunning definitief is afgewezen of die nooit een verblijfsvergunning hebben aangevraagd.

Bij hulpverleners leeft mogelijk de vraag of hulp bieden aan mensen zonder verblijfsvergunning strafbaar is, of welke diensten en hulp nog wel kunnen worden verleend. Ook iemand die volgens de wet niet in Nederland mag zijn heeft een aantal basisrechten die zijn verankerd in internationale verdragen. Hulp bieden aan een ongedocumenteerde is niet strafbaar.

Het doel van dit Paspoort van Wageningen is tweeledig:

– Het informeren van mensen zonder verblijfsvergunning over hun rechten en waar ze in Wageningen naartoe kunnen gaan voor advies en hulp.

– Alle betrokken hulp- en dienstverleners in Wageningen en omgeving informeren over het feit dat ook mensen zonder verblijfsvergunning geholpen kunnen – en soms moeten – worden. Tevens wordt aandacht en begrip gevraagd voor de kwetsbare positie waarin veel ongedocumenteerden zich bevinden.

We hopen dat de inhoud van dit paspoort ertoe leidt dat het voor ongedocumenteerden en hulpverleners helder is welke zorg en diensten kunnen worden gevraagd en geboden. Dit om de basisrechten van mensen zonder verblijfsvergunning in Wageningen te waarborgen.

Vluchteling Onder Dak ondersteunt en begeleidt mensen in Wageningen en omstreken waarvan het eerste verzoek tot asiel is afgewezen of waarvan de voorlopige vergunning tot verblijf is ingetrokken. Vluchteling Onder Dak beschikt over de juridische expertise om mensen daarin bij te staan en de benodigde rechtshulp te regelen. Vluchteling Onder Dak zorgt – voor zover haar middelen dat toelaten – ook voor onderdak en een bescheiden leefgeld. Verder bemiddelen wij bij zaken als toegang tot zorg, onderwijs voor kinderen en een zinvolle dagbesteding.

Vluchteling Onder Dak
Markt 17 (inloopspreekuur op woensdag van 13.00 tot 16.00 uur)
0317 – 450140 of 06-28224378 (ook WhatsApp)
info@vodwageningen.nl

Vluchteling Onder Dak is met name een vrijwilligersorganisatie. Voor de begeleiding van de cliënten heeft zij parttime een juridisch medewerker en een sociaal-maatschappelijk coördinator in dienst. De inkomsten bestaan uit donaties, giften, bijdragen van fondsen en kerken en financiering via de Welsaam aanbesteding van de gemeente Wageningen. Een financiële bijdrage is altijd welkom op NL82INGB007534668 ten name van Fonds Vluchteling Onder Dak te Wageningen.

We hebben geprobeerd zo volledig mogelijk te zijn. In een volgende herdruk zal rekening worden gehouden met correcties en aanvullingen van organisaties en de doelgroep zelf. Opmerkingen, aanvullingen en correcties zijn dan ook van harte welkom op info@vodwageningen.nl.

Namens de initiatiefnemers:
Vluchteling Onder Dak
VluchtelingenWerk Oost Nederland
Raad van Kerken

Met dank aan het Initiatieffonds Wageningen Welsaam voor de financiering van de actualisering van het Paspoort.
December 2023

---

Wonen

HEB IK RECHT OP OPVANG IN EEN ASIELZOEKERSCENTRUM?

Opvang in een asielzoekerscentrum is soms mogelijk als u een asielprocedure heeft lopen, of als u ‘uitstel van vertrek op medische gronden’ (artikel 64) heeft. Dit uitstel van vertrek vraagt u aan bij de IND. Het wordt alleen gegeven als u op medische gronden niet kunt reizen of als er ernstige medische problemen dreigen binnen drie maanden nadat u bent teruggekeerd. Zwangere vrouwen krijgen vanaf zes weken voor tot zes weken na de bevalling uitstel van vertrek. Gezinnen met kinderen kunnen vaak opvang krijgen in een gezinslocatie (GL): een bijzonder asielzoekerscentrum waar u alleen naartoe kunt als u kinderen heeft en het gewone asielzoekerscentrum moet verlaten. De gezinslocaties staan in Gilze en Rijen, Katwijk, Amersfoort, Den Helder, Emmen, Burgum en Goes.

Vluchteling Onder Dak kan nagaan of u in uw situatie recht heeft op opvang in een asielzoekerscentrum of gezinslocatie en of u in aanmerking komt voor uitstel van vertrek.

HEB IK RECHT OP DAKLOZENOPVANG OF NOODOPVANG? BBB?

Ongedocumenteerden zijn in Nederland meestal uitgesloten van opvang door reguliere organisaties. Zij kunnen alleen terecht bij particuliere organisaties, die vaak klein zijn en weinig ruimte hebben. Maar in internationale verdragen is het recht op onderdak vastgelegd. Een aantal advocaten heeft zich hierin gespecialiseerd. De resultaten zijn vooral belangrijk voor kwetsbare mensen, zoals kinderen en mensen die ernstig ziek zijn.

In Wageningen is Vluchteling Onder Dak op de hoogte van de recente ontwikkelingen. Daar vindt u ook meer gedetailleerde informatie over onderstaande onderwerpen.

Het Stoelenproject De Duif in Arnhem is het hele jaar elke nacht geopend. Per nacht is er plaats voor maximaal twintig mensen. Onderdak, warmte en iets te eten zijn er gratis. U kunt ’s avonds tussen 22.30 en 23.00 uur naar binnen en u mag vanaf 22.20 uur voor de deur wachten. Op zondag maakt het stoelenproject een lijst van de bezoekers die de komende week willen komen overnachten. U slaapt er inmiddels niet meer op een stoel, maar op een matras. De huisregels: geen alcohol, drugs, geweld, wapens of discriminerende opmerkingen.

Stoelenproject De Duif
Spoorwegstraat 11, Arnhem
026 – 4434081

Het Leger des Heils in Ede organiseert als het vriest ‘vorstopvang’, ook voor ongedocumenteerde daklozen. Bel altijd eerst even op om te vragen of de vorstopvang open is.

Maatschappelijke Opvang Valleiregio (Leger des Heils)
Reehorsterweg 88, Ede
Tel 0318 – 610 345

In Wageningen is er soms een mogelijkheid voor noodopvang. U moet daarvoor:

• asielzoeker zijn, zonder recht op opvang van het COA;
• binding hebben met Wageningen of regio: Barneveld, Scherpenzeel, Ede, Rhenen, Renswoude;
• meewerken aan een realistisch toekomstperspectief.

Vluchteling Onder Dak kan u hier meer over vertellen.

KAN IK BIJ LANDGENOTEN, VRIENDEN OF KENNISSEN LOGEREN?

De meeste vreemdelingen zonder verblijfsvergunning vinden voor korte of langere tijd opvang bij familie, vrienden en landgenoten. Deze vorm van hulp aan ongedocumenteerden is niet strafbaar. Maar de mensen bij wie u logeert kunnen er wel hun recht op huurtoeslag door verliezen. Alleen als u een kamer huurt in onderhuur, verliest de verhuurder zijn recht op huurtoeslag niet. U moet dan wel ingeschreven staan in de Basisregistratie
Personen (BRP), op hetzelfde adres als de verhuurder.

MAG IK WOONRUIMTE HUREN?

Ook als u geen verblijfsvergunning heeft, mag u woonruimte huren. U kunt alleen geen woonruimte huren waar een huisvestingsvergunning voor nodig is. In Wageningen, Rhenen, Ede en Veenendaal is zo’n vergunning nodig als de kale huur (dat is de huur zonder extra servicekosten) minder is dan € 763,47. Wie geen verblijfsvergunning heeft, kan dus legaal huren als de huur hoger is dan dat bedrag. Die grens kan veranderen, vraag daarom voordat u gaat huren aan de gemeente waar de grens op dat moment ligt.

Ongedocumenteerde migranten hebben geen recht op huurtoeslag. Huurtoeslag kan alleen aangevraagd worden als iemand de Nederlandse nationaliteit heeft of een geldige verblijfsvergunning. Als een ongedocumenteerde migrant op een bepaald woonadres staat ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP) kan niemand in die woning huurtoeslag krijgen, behalve als hij/zij als onderhuurder staat ingeschreven.

Als u al een huurcontract heeft en daarna pas ongedocumenteerd raakt, blijft dat contract gewoon geldig. De verhuurder mag de huur niet opzeggen alleen vanwege het feit dat u ongedocumenteerd bent.

WAAR KAN IK WOONRUIMTE HUREN?

Als u geen verblijfsvergunning heeft, kunt u niet bij een woningbouwvereniging huren. In Wageningen kunt u dus geen woning kunt huren van de Woningstichting of van studentenhuisvester Idealis.

Huren zonder verblijfsvergunning kan alleen bij een particuliere verhuurder: een eigenaar die zijn woning verhuurt. Particuliere verhuur is vaak duur en in Wageningen en omstreken zijn er weinig mogelijkheden. Soms woont de verhuurder zelf ook in de woning.

Pas goed op als u huurt in ‘onderhuur’. De persoon van wie u huurt is dan niet de eigenaar van de woning, maar hij huurt zelf de woning van een ander. Meestal is hiervoor de toestemming van de eigenaar nodig. Als de eigenaar illegale onderhuur ontdekt kunnen u én de persoon van wie u huurt uit het huis worden gezet. De persoon van wie u huurt kan bovendien problemen krijgen met de belasting.

KAN IK GAS, WATER EN LICHT AANVRAGEN?

Als u een woning huurt (niet in onderhuur) kunt u zich inschrijven bij het energie- en internetbedrijf. Daarvoor is geen identiteitsbewijs nodig, maar wel een geldig huurcontract en een bankrekening. Die bankrekening kan een probleem zijn voor mensen zonder verblijfsvergunning.

HEB IK RECHT OP HUURBESCHERMING?

Als u legaal huurt heeft u recht op huurbescherming, ook als u geen verblijfsvergunning heeft. Daarvoor is een huurcontract niet noodzakelijk. Maar u moet wel kunnen bewijzen dat u huurder bent, bijvoorbeeld met betaalbewijzen van de huur.

Huurbescherming houdt in dat u kunt procederen tegen onredelijke huurverhoging en opzegging van de huur. Op de website van de Woonbond kunt u nakijken of een huurverhoging redelijk is.

Als u bezwaar wilt maken tegen huurverhoging en opzegging van de huur kunnen de sociaal raadslieden u daarbij helpen.

Sociaal Raadslieden Wageningen
Rooseveltweg 408a (2e verdieping)
6707 GX Wageningen
0317 – 468830
Email: sr@solidez.nl

HEB IK RECHT OP HUURTOESLAG?

Huurtoeslag is een bijdrage van de Belastingdienst voor mensen die hoge huur moeten betalen terwijl ze een laag inkomen hebben. Mensen zonder verblijfsvergunning hebben geen recht op huurtoeslag. Pas op: ook de andere mensen die op hetzelfde adres wonen verliezen hun recht op huurtoeslag als één van de bewoners ongedocumenteerd is. Behalve als deze persoon geregistreerd staat als onderhuurder bij de Basisregistratie Persoonsgegevens (BRP)

WAT GEBEURT ER ALS IK MIJN KINDEREN GEEN ONDERDAK KAN BIEDEN?

In Nederland heeft de rechter bepaald dat kinderen altijd recht hebben op onderdak. Als kinderen dakloos worden, bijvoorbeeld doordat ze ongedocumenteerd zijn, moet de overheid dus zorgen dat er toch opvang komt. Bovendien mogen ouders en kinderen daarbij niet van elkaar worden gescheiden. Alleen als ouders hun kinderen verwaarlozen of mishandelen kunnen ouders en kinderen van elkaar gescheiden worden, om het kind te beschermen.

Wie geen kinderen heeft kan na afloop van de asielprocedure uit een asielzoekerscentrum op straat worden gezet. Voor gezinnen met kinderen is er dan een gezinslocatie (GL): een bijzonder asielzoekerscentrum waar u alleen naartoe kunt als u kinderen heeft en het gewone asielzoekerscentrum moet verlaten. De gezinslocaties staan in Gilze en Rijen, Katwijk, Amersfoort, Den Helder, Emmen, Burgum en Goes. Om na te gaan of u in aanmerking komt voor een plaats in een gezinslocatie neemt u contact op met Vluchteling Onder Dak

Als u met uw kinderen toch dakloos dreigt te raken, kunt u het beste contact opnemen met Defence for Children in Leiden. Zij kunnen als dat nodig is een gespecialiseerde advocaat voor u zoeken.

Defence for Children
Hooglandse Kerkgracht 17
2312 HS Leiden
Tel: 071 – 5160980
E-mail: info@defenceforchildren.nl

---

Medische zorg

MOET IK BETALEN VOOR MEDISCHE HULP?

Mensen zonder verblijfsvergunning kunnen geen zorgverzekering afsluiten. Maar iedereen die zich in Nederland bevindt, heeft recht op medische zorg. Als mensen dat niet zelf kunnen betalen, kan de zorgverlener een bijdrage vragen aan het Centraal Administratie Kantoor (CAK), mits de zorg in het basispakket van de Zorgverzekeringswet zit.

• Huisartsen kunnen 80% van de niet inbare kosten terugkrijgen.
• Verloskundigen kunnen alle kosten terugkrijgen.
• Apotheken en ziekenhuizen kunnen de kosten alleen terugkrijgen als ze een contract hebben met het CAK. Dit geldt voor Ziekenhuis Gelderse Vallei en Rijnstate Arnhem.
• Tandartsen kunnen de kosten terugkrijgen voor kinderen jonger dan achttien jaar en voor zorg die onder het basispakket van de Zorgverzekeringswet valt.

Zorgverleners in Nederland kennen de regeling van CAK niet altijd. U kunt ze op de website wijzen: Het CAK
Voor alle soorten zorgverleners staat daar hoe het werkt, met de declaratieformulieren erbij.

SPOEDEISENDE HULP

Soms is er geen tijd om eerst naar de huisarts en Vluchteling Onder Dak te gaan. Bij een echt spoedgeval, bijvoorbeeld na een ongeluk, kunt u direct naar het ziekenhuis.

Levensbedreigende situatie: Bel gratis 112

Huisartsenpost Gelderse Vallei (bij ernstige klachten ’s nachts of in het weekend): 0318- 20 08 00 Willy Brandtlaan 10, Ede

Vertel daar dat u onder de regeling voor onverzekerbare vreemdelingen van het CAK valt.

KAN IK NAAR HET ZIEKENHUIS?

In Nederland gaat u met klachten meestal eerst naar een huisarts. Die kan veel voor u doen. Soms verwijst de huisarts door naar een specialist in het ziekenhuis. Als u geen verzekering heeft moet dat een ziekenhuis zijn dat een contract heeft met het CAK om hoge kosten te vermijden. Op de website van het CAK staat welke ziekenhuizen dat zijn.

In de buurt van Wageningen hebben Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede en Ziekenhuis Rijnstate in Arnhem een contract met het CAK. Maar als de behandeling die u nodig heeft daar niet wordt gegeven, moet uw huisarts een ander ziekenhuis kiezen dat op de lijst van het CAK staat. Dat kunnen bijvoorbeeld het Diakonessenhuis in Utrecht of het Radboud UMC in Nijmegen zijn.

Als u voor het eerst naar een ziekenhuis gaat, geeft Vluchteling Onder Dak u een brief mee. Deze heeft het ziekenhuis nodig. Gaat u daarom voordat u een ziekenhuis bezoekt eerst bij Vluchteling Onder Dak langs.

Ziekenhuizen die een contract hebben met het CAK krijgen (een deel van) de kosten van uw behandeling vergoed via het CAK. Maar toch moeten ze u voor de vorm een rekening en een herinnering sturen. Als u geen verzekering heeft hoeft u niet te betalen. Bij sommige ziekenhuizen moet u daarover een brief terugsturen, bij andere hoeft dat niet. Vluchteling Onder Dak kan u daarbij helpen.

KAN IK NAAR DE DOKTER?

Huisartsen in Nederland hebben een zorgplicht. Zij mogen geen mensen weigeren alleen maar omdat ze geen verblijfsvergunning of geen verzekering hebben. Alle huisartsen kunnen 80% van de niet inbare kosten van onverzekerde patiënten declareren bij het CAK.

Voor korte, eenmalige hulp kunt u bij elke huisarts in Wageningen terecht. Maar om langdurig patiënt te worden (zodat u altijd naar dezelfde huisarts kunt gaan) moet de huisarts toestemming geven. In Wageningen regelen de huisartsen onderling wie onverzekerden als patiënt accepteert. Bijna alle huisartsen in Wageningen zijn bekend met de regeling voor onverzekerbare patiënten.

WAAR KAN IK MEDICIJNEN KRIJGEN?

Huisartsen geven in Nederland meestal geen medicijnen mee. Daarvoor moet u naar de apotheek. Als u geen verzekering heeft, moet dat een apotheek zijn die een contract heeft met het CAK. Op de website van het CAK staat welke apotheken dat zijn.

In Wageningen heeft de Apotheek Veldhuizen een contract met het CAK. Als u een recept heeft van een huisarts of specialist hoeft u daar alleen te vertellen dat u niet verzekerd bent. De apotheek vraagt u dan naar uw nationaliteit. U betaalt dan alleen een eigen bijdrage per medicijn. Deze kosten vergoed VOD. Maar u kunt alleen medicijnen krijgen die vallen onder het basispakket van de zorgverzekering. Zelfmedicatie zoals paracetamol en vitamines vallen daar meestal niet onder.

Apotheek Veldhuizen
Bellestein 61D
6714DP Ede
Tel 0318 63 31 49
info@apotheekveldhuizen-ede.nl

KAN IK PSYCHISCHE ZORG KRIJGEN?

U kunt bij uw huisarts vragen om een afspraak met de praktijkondersteuner (POH). Deze kan in een paar gesprekken met u onderzoeken wat u nodig hebt. Via verwijzing van de huisarts kunt u psychische zorg krijgen bij instellingen die verbonden zijn met het CAK.

Dit zijn in de regio Wageningen:
Propersona
Evergreen
I-Psy

Let wel op: de wachttijden voor behandeling zijn erg lang!

KAN IK NAAR DE TANDARTS?

Tandartsen kunnen van het CAK 80% van hun kosten vergoed krijgen voor kinderen jonger dan achttien jaar. Vertel de receptie voordat u een afspraak maakt, dat uw kind onder de regeling voor onverzekerbare vreemdelingen van het CAK valt.

Voor volwassenen is het moeilijk om een tandarts te vinden.

Bij spoedgevallen kunt u Vluchteling Onder Dak vragen om een afspraak te maken met de crisisdienst van de tandartsen.

Daar zijn dan wel kosten aan verbonden. Bij acute pijnklachten kan Vluchteling Onder Dak ook een afspraak voor u maken bij de afdeling tandheelkunde van het Universitair Medisch Centrum Radboud in Nijmegen. Patiënten uit de provincie Gelderland met acute klachten kunnen daar gratis behandeld worden, maar u heeft wel een speciale verwijzing nodig van uw huisarts.

Het UMC Radboud behandelt u alleen als u een afspraak heeft gemaakt via Vluchteling Onder Dak.

IK HEB MISSCHIEN EEN SOA OF HIV OPGELOPEN. WAT MOET IK DOEN?

GGD Gelderland-Midden heeft een speciaal spreekuur voor HIV-besmetting en SOA’s (seksueel overdraagbare aandoeningen). U kunt zich daar laten testen op HIV en SOA. Maar dat kan alleen als u onder een door de overheid vastgestelde risicogroep valt. De telefoonmedewerker zal u daarom altijd eerst een paar vragen stellen om te beoordelen of u in aanmerking komt voor een test bij de GGD. De GGD heeft geen gegevens van uw huisarts of van uw verzekering nodig. Een SOA kunt u daarna ook bij de GGD laten behandelen, maar een HIV-besmetting kan er niet worden behandeld.

GGD Gelderland-Midden
088 – 3556600 (maandag t/m vrijdag van 10.00 – 12.30 uur)

IK BEN ZWANGER. WAAR KAN IK MEDISCHE ZORG KRIJGEN?

De verloskundige begeleidt zwangere vrouwen vanaf acht weken zwangerschap. Zij controleert of de zwangerschap goed verloopt en of moeder en kind gezond zijn. Als u haar niet kunt betalen omdat u geen verzekering heeft, kan zij de kosten declareren bij het CAK. In Wageningen vindt u verloskundigen bij verloskundigenpaktijk De Bakermat.

De Bakermat
Boterstraat 4a
0317 – 411971

Bevallen gebeurt in principe thuis. Als u graag in het ziekenhuis wilt bevallen, moet u dat meestal zelf betalen. Alleen als de verloskundige zegt dat er medische redenen zijn waardoor de bevalling niet thuis kan plaatsvinden, kan het ziekenhuis de kosten bij het CAK declareren. U hoeft dan niet te kiezen voor een ziekenhuis dat een contract heeft met het CAK, want voor een bevalling kan elk ziekenhuis de kosten declareren.

De kraamzorg helpt de moeder in de eerste dagen na de bevalling. Als u de kraamzorg niet kunt betalen, kan dit ook door het CAK vergoed worden. Aan de verloskundige vraagt u bij welk kraamzorgbureau u zich het beste kunt aanmelden.

Het consultatiebureau geeft kinderen tot vier jaar vaccinaties en controleert hun ontwikkeling. Het geeft ook advies over het eten en drinken van de baby, over de verzorging en over opvoeding. Het consultatiebureau is gratis, ook voor ongedocumenteerden die geen zorgverzekering hebben.

Consultatiebureau Wageningen
Rooseveltweg 408^e
Vragenlijn Jeugdgezondheidszorg GGD  0-4 jaar: 088-3556850
cb.wageningen@vggm.nl of jeugdgezondheidszorg@vggm.nl
Inloopspreekuur: maandag 13.00-14.00 uur en donderdag 13.00-14.00 uur

IK BEN ONBEDOELD ZWANGER. WAT KAN IK DOEN?

Wanneer u onbedoeld zwanger bent, moet u in korte tijd ingrijpende beslissingen nemen. Er bestaan gespecialiseerde organisaties die persoonlijk advies geven over uw situatie. U kunt bij Vluchteling Onder Dak vragen wat de mogelijkheden voor u zijn.

Bij een ongewenste zwangerschap is abortus mogelijk tot twaalf weken zwangerschap. Overleg altijd eerst met een huisarts. De kosten voor een abortus worden niet vergoed. U kunt bij Vluchteling Onder Dak vragen wat de mogelijkheden voor u zijn.

Twijfel je over wat je moet doen? De GGD kan je ondersteunen bij het nemen van een besluit. Je kunt de afdeling Seksuele Gezondheid op werkdagen tussen 09.00 en 11.30 uur bereiken op 088 – 144 71 20. Of mail naar seksuelegezondheid@ggdgelderlandzuid.nl.

WAAR KAN IK ANTICONCEPTIEMIDDELEN KRIJGEN?

Voor anticonceptiemiddelen kunt u terecht bij uw huisarts. Als u geen huisarts heeft of als u voor anticonceptie liever naar een andere plek gaat, dan kunt u in Wageningen ook terecht bij verloskundigenpaktijk De Bakermat.

De Bakermat
Boterstraat 4a
0317 – 411971

IK HEB NOG EEN OUD PASJE VAN DE ZORGVERZEKERING. KAN IK DAT GEBRUIKEN?

Nee. Als u nog een oud pasje heeft uit de tijd dat u opvang had van het COA, is het beter om dat niet te gebruiken als het niet meer geldig is. Als u het wel gebruikt, denkt de hulpverlener dat u verzekerd bent. Maar hij merkt later altijd dat u dat niet bent. U krijgt dan een rekening thuisgestuurd die u moet betalen. Als de hulpverlener geen contract heeft met het CAK, zal hij u rekeningen en aanmaningen blijven sturen en kunt u boetes krijgen.

Het is dus belangrijk goed te communiceren over uw situatie van onverzekerd zijn en na te gaan of de zorgverlener op de hoogte is van de regels van de regeling voor onverzekerbare vreemdelingen bij het CAK.

IK KRIJG EEN REKENING MAAR IK KAN NIET BETALEN. WAT NU?

Als u de zorgverlener vooraf vertelt dat u geen verzekering en geen verblijfsvergunning heeft, begrijpt men u beter en kunnen ze u beter helpen. Soms stuurt de zorgverlener daarna toch een rekening naar uw adres. Stuurt u dan altijd een brief terug waarin u nog eens uitlegt dat u niet kunt betalen en dat u geen verzekering heeft. Bewaar een kopie van die brief voor u zelf. U kunt hulp vragen bij Vluchteling Onder Dak.

Levensonderhoud en dagbesteding

KAN IK GEBRUIK MAKEN VAN SOCIALE VOORZIENINGEN?

Als u geen verblijfsvergunning heeft, heeft u geen recht op de meeste sociale voorzieningen. Maar er zijn uitzonderingen, vooral voor gezinnen met kinderen of voor mensen die in een procedure zitten voor een verblijfsvergunning.

De Regeling verstrekkingen bepaalde categorieën vreemdelingen (Rvb)

Wat is de Rvb?

De Regeling verstrekkingen bepaalde categorieën vreemdelingen is een maandelijkse uitkering voor bepaalde groepen vreemdelingen. De Rvb-voorzieningen worden verzorgd door het COA. De tekst van de regeling vind je hier.

Wie heeft recht op Rvb-voorzieningen?

1. Migranten en hun kinderen die een verblijfsvergunning vragen voor gezinsvorming/ gezinshereniging en die rechtmatig in Nederland verblijven;
2. Kinderen (in de leeftijd van 0 tot 18 jaar) die rechtmatig in Nederland verblijven;
3. Bepaalde groepen slachtoffers en getuigen van mensenhandel, met name:

• Vermoedelijke slachtoffers van mensenhandel die zich beraden op het doen van aangifte. Het gaat hier om de zogenaamde bedenktijd.
• Getuigen/aangevers die aangifte van mensenhandel hebben gedaan en van wie de aanwezigheid in Nederland in verband met het opsporings- en vervolgingsonderzoek noodzakelijk wordt geacht;
• Vermoedelijke slachtoffers van mensenhandel die geen aangifte doen (buiten de B8/3-procedure) en die verblijven in de vrouwenopvang

4. Bepaalde groepen slachtoffers huiselijk geweld en eergerelateerd geweld, met name:

• Personen die een verblijfsvergunning hebben aangevraagd op grond van huiselijk geweld en die verblijven in de vrouwenopvang;
• Personen die een verblijfsvergunning hebben aangevraagd op grond van eergerelateerd geweld en die verblijven in de vrouwenopvang.
• Personen die in verband met mensenhandel, eergerelateerd geweld of huiselijk geweld in de vrouwenopvang verblijven en die een verblijfsstatus hebben waarmee zij normaal geen recht op sociale voorzieningen zouden hebben. Daaronder vallen vrouwen met een bijzondere geprivilegieerde status en EU-burgers.

Hoe werkt het aanvragen van Rvb?

Rvb-voorzieningen moeten aangevraagd worden bij het COA binnen twee weken nadat het recht op Rvb-voorzieningen is ontstaan. Hou er rekening mee dat u daarna regelmatig opnieuw een formulier moet insturen om de uitkering te verlengen. De aanvrager mag niet beschikken over voldoende middelen om in de noodzakelijke kosten van het bestaan te kunnen voorzien en mag geen eigen vermogen hebben.

Migranten die een beroep willen doen op de Rvb kunnen een aanvraagformulier downloaden van de site van het COA. Zoek vantevoren goed uit welk formulier van toepassing is.

De Rvb geeft per maand uitkeringen ter hoogte van de Nederlandse bijstandsuitkering. De minderjarige kinderen ontvangen een bedrag per kind ter hoogte van de jongerennorm. De bedragen worden achteraf over de afgelopen maand uitgekeerd. De volwassenen zijn in de maand waarover zij een uitkering ontvangen, ook verzekerd tegen medische kosten.

Het COA heeft voor vragen over de Rvb en het aanvragen van formulieren een telefonische helpdesk, die bereikbaar is op werkdagen van 9.00 tot 14.00 uur uur. Tel 0800-2201051. Bij de helpdesk kunnen ook aanvraagformulieren worden aangevraagd.

Kijk voor meer informatie en het aanvraagformulier op de website van het COA.

KINDERBIJSLAG

Als alleen uw kind ongedocumenteerd is maar u heeft zelf wel een verblijfsvergunning, dan kunt u gebruik maken van kinderbijslag. Dit is een bijdrage in de verzorging van een kind, die aan de verzorger wordt uitgekeerd. De hoogte van het bedrag hangt af van de leeftijd van het kind. U vraagt kinderbijslag aan via de website van de Sociale Verzekeringsbank. De Sociale Verzekeringsbank informeert de Belastingdienst als u kinderbijslag aanvraagt. De overheid raakt er daardoor dus wel van op de hoogte dat uw kind ongedocumenteerd in Nederland verblijft.

Soms kunnen ook ouders zonder verblijfsvergunning kinderbijslag aanvragen voor hun kind. Het kind moet dan rechtmatig in Nederland verblijven, of hier zeer lang zijn en ooit rechtmatig verblijf hebben gehad. Om hier gebruik van te maken moeten ouders rekening houden met een juridische procedure. Vluchteling Onder Dak kan u daarover adviseren.

Als u alleenstaande en ongedocumenteerde ouder bent van een kind met de Nederlandse nationaliteit, heeft uw kind recht op een bijstandsuitkering als de andere ouder niet kan bijdragen aan de verzorging van het kind. De afdeling sociale zaken van de gemeente controleert of de andere ouder echt niet kan bijdragen. Het komt niet vaak voor dat een alleenstaande ongedocumenteerde ouder een Nederlands kind heeft. Daardoor kennen veel gemeenten deze regeling nog niet. In Wageningen is het al wel bekend. U vraagt de bijstandsuitkering aan door een afspraak te maken bij het loket sociale zaken van de gemeente Wageningen. Dit kan telefonisch. Daar hoort u welke informatie u moet meenemen naar de afspraak. Voor meer informatie zie de website van de Gemeente Wageningen.

Gemeente Wageningen, Loket Sociale Zaken
Markt 22 (Stadhuis)
0317 – 492911

WAAR KAN IK ETEN?

• U kunt maximaal drie jaar gebruik maken van de Voedselbank. Daar kunt u elke woensdagmiddag een voedselpakket afhalen. De omvang en inhoud van het pakket hangen af van het voedsel dat de voedselbank die week heeft ontvangen en van de omvang van het gezin. Als u cliënt bent van Vluchteling Onder Dak kan VOD de aanvraag voor u regelen. Meestal duurt het dan twee weken tot u het pasje krijgt waarmee u de voedselpakketten kunt afhalen. Om te beginnen is dat pasje drie maanden geldig. Daarna kan het voor een langere periode verlengd worden.

Ook als u geen cliënt bent van Vluchteling Onder Dak bent u welkom bij de Voedselbank, als een andere hulpverlener het aanvraagformulier invult dat u vindt op de website van de Voedselbank.

• Bij Inloopcentrum Markt 17 wordt drie keer in de week gekookt. Iedereen kan mee-eten voor vijf euro en vrijwilligers die hebben gekookt eten gratis mee. Als het bedrag voor u echt te hoog is kunt u daarover overleggen met het inloopcentrum. Als u cliënt bent van Vluchteling Onder Dak kunt u zich via VOD laten introduceren bij Inloopcentrum Markt 17. Bij uw eerste bezoek gaat er dan een vrijwilliger van Vluchteling Onder Dak met u mee. U maakt dan kennis met de vrijwilligers van het Inloopcentrum.

De maaltijden zijn op dinsdag, woensdag en vrijdag vanaf 18:00 uur. Aanmelden een dag vooraf, telefonisch of door uw naam op de intekenlijst te zetten of via email naar info@inloopcentrumwageningen.nl.

Inloopcentrum Markt 17
Markt 17
Tel 0317 356021

• KomEet is een maaltijdproject van vier kerken in Wageningen, voor mensen die door moeilijke omstandigheden tussen wal en schip zijn geraakt. Ze koken elke twee weken op maandagavond in “Ons Huis” aan de Harnjesweg, voor maximaal zestig mensen. Een maaltijd kost één Euro. Inloop met koffie en thee vanaf 17:00 uur, de maaltijd start om 18:30 uur. Aanmelden doet u via de website.

KomEet
Harnjesweg 84
Wageningen

• Elke laatste vrijdag van de maand is er een interculturele maaltijd in Stadsatelier Ons Huis. Als u meehelpt met opruimen en afwassen mag u gratis mee-eten. U moet zich dan wel ruim van tevoren aanmelden, omdat er per keer maar een klein aantal mensen nodig is om te helpen. Ons Huis laat niet meer mensen meehelpen dan echt nodig is.
  ->Aanmelden voor mensen die willen meehelpen met opruimen en afwassen: een week tevoren.
  ->Aanmelden voor mensen die betaald mee-eten: twee dagen tevoren.

• Stadsatelier Ons Huis
  Harnjesweg 84
  0317 – 413377
  beheeroost@solidez.nl

Elke woensdag is er om 12:30 uur een lunchcafébij Huis van de Wijk De Nude. Aanmelden doet u uiterlijk op dinsdag: telefonisch of door langs te komen bij het wijkcentrum.

Huis van de Wijk De Nude
Kortestraat 2
0317 – 419171
denude@solidez.nl

HOE KOM IK AAN KLEDING EN ANDERE DINGEN DIE IK NODIG HEB?

• U kunt gebruik maken van de Kledingbank. Daar kunt u kleding en schoenen halen voor uzelf en uw kinderen. De kleding van de kledingbank is meestal tweedehands en altijd in goede staat. Spreekt u eerst telefonisch of via e-mail af wanneer u kunt langskomen. Als u cliënt bent van Vluchteling Onder Dak kan het VOD een eerste bezoek voor u regelen en dan met u meegaan.

Ook als u geen cliënt bent van Vluchteling Onder Dak bent u welkom bij de kledingbank, als u een pasje heeft van de voedselbank of een brief van een andere hulpverlenende instantie.

Kledingbank Wageningen
Industrieweg 3, 6702 DR Wageningen
06 – 22585449
info@kledingbank-wageningen.nl

• De Ontmoetingswinkel is een tweedehandskledingwinkel van het Leger des Heils. U kunt hier terecht voor kwalitatief goede tweedehands kleding, een praatje en een kopje koffie.

Ontmoetingswinkel
Kameringh Onnesstraat 7
0317 – 413457
Openinstijden: ma, di, do en vr: 13:00 – 15:00 en do ook: 18:30 – 20:00

• Als u kinderen heeft kunt u speelgoed krijgen bij de Speelgoedbank. Het speelgoed van de speelgoedbank is meestal tweedehands en altijd in goede staat. Kijk altijd even op de website voor actuele openingstijden voordat u naar de speelgoedbank gaat. Als u cliënt bent van Vluchteling Onder Dak kan VOD het eerste bezoek voor u afspreken en dan met u meegaan.

Ook als u geen cliënt bent van Vluchteling Onder Dak bent u welkom bij de speelgoedbank, als u een pasje heeft van de voedselbank of een brief van een andere hulpverlenende instantie.

Speelgoedbank Wageningen
Industrieweg 5b, 6702 DR Wageningen
06 – 46613270
speelgoedbankwageningen@gmail.com

• Emmaus Regenboog is een kringloopwinkel voor alle soorten tweedehands goederen. Voor cliënten van Vluchteling Onder Dak is het in sommige uitzonderlijke situaties mogelijk om vrijstelling van betaling te krijgen. U krijgt dan een brief van een medewerker van Vluchteling Onder Dak, die u aan Emmaus Regenboog geeft. De kringloopwinkel beslist dan zelf of u van deze regeling gebruik kunt maken.

Emmaus Regenboog
Heerenstraat 9 en Vijzelstraat 1
Wageningen
0317-422140
Open: Woensdag 10:00-14:00
Zaterdag 12:00-16:00

• In de winkel van Terre des Hommes vindt u kwalitatief goede tweedehands kleding, huisraad, boeken en speelgoed.

Terre des Hommes
Kapelstraat 15
Wageningen
06 – 14535150
Open: di t/m za van 10.00-16.00 uur

WAAR KAN IK MIJN GELOOF BELIJDEN?

In Nederland mag iedereen zijn eigen geloof belijden. Met de dominee, pastor of imam kunt u bovendien belangrijke levensvragen bespreken. Zij hebben een geheimhoudingsplicht en uw verblijfsrecht in Nederland doet er voor hen niet toe.

Wageningen heeft een Islamitisch centrum en verschillende kerken. U kunt er terecht voor viering en gebed, maar vaak ook voor een kop koffie na de dienst, een goed gesprek of advies en doorverwijzing naar hulpverleners. Ook zijn er soms gezamenlijke activiteiten.

Stichting Internationaal Islamitisch Centrum (Moskee Wageningen), Schaepmanstraat 165

Protestantse gemeente Wageningen, Markt 17, 0317 – 412207

Rooms Katholieke Geloofsgemeenschap Wageningen, Bergstraat 17, 0317 – 474111

Arboretumkerk – vrijzinnig op weg, August Faliseweg 22, Wageningen, 0317 – 313046 secretaris@arboretumkerk.nl

Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt), Kastanjeweg 2, Wageningen, 0317 – 414765

Nederlands Gereformeerde Kerk, Ons Huis, Harnjesweg 84, Wageningen

Vineyard Gemeente, Ritzema Bosweg 18, Wageningen

Evangeliegemeente Salem (Alliantie van Baptisten en CAMA-gemeenten), Hendrikweg 14A, Wageningen, 0317 – 794513

Gereformeerde Gemeente, Van Uvenweg 13, Wageningen

Hersteld Apostolische Zendingkerk, Churchillweg 138, Wageningen

Amazing Grace Parish of the Redeemed Christian Church of God, Tarthorst 1 (Vredehorst), Wageningen

Baptistengemeente, De Ontmoeting, Wijkcentrum De Pomhorst, Pomona 562, Wageningen

International Christian Fellowship, Kastanjeweg 2 (soms Dolderstraat 88), Wageningen

Leger des Heils, Kamerlingh Onnesstraat 7, Wageningen, 0317-413457

Jehovah’s Getuigen, Spelstraat 3, Wageningen, 0317 – 421464

WAAR KAN IK ANDERE MENSEN ONTMOETEN, EEN KRANT LEZEN OF KOFFIE DRINKEN?

• Het Inloopcentrum Markt 17 is een ontmoetingsplek in het centrum van Wageningen. Aan de bar kunt u een praatje maken met de andere gasten. U kunt zich ook met een kopje koffie of thee terugtrekken in een zithoek om een krant of tijdschrift te lezen. Er staat een computer, die vrij te gebruiken is. Op drie dagen in de week kunt u er ook warm eten. Zie meer daarover onder “Waar kan ik eten?” in dit hoofdstuk.

Inloopcentrum Markt 17
Markt 17
0317 – 356021

• Inloop Jeugd en Gezin is elke vrijdagochtend te bezoeken in ’t Palet. Hier kunt u terecht met uw vragen over opvoeden en opgroeien in Wageningen. Dit spreekuur is zowel voor opvoeders en kinderen/jongeren.

’t Palet
Rooseveltweg 408a
0317-410827

• Huis van de Wijk De Pomhorst is een ontmoetingsplaats, een gemeenschappelijke huiskamer voor de buurt maar ook voor inwoners van andere buurten. Je kunt er terecht voor informatie, advies en begeleiding. Je kunt er activiteiten organiseren of er aan deelnemen. Je kunt er een kopje koffie drinken, een krantje lezen, met anderen kennismaken, gebruik maken van internet, een boek lenen of nieuwe dingen leren. Kijk voor inloopochtenden, vrij biljarten en overige activiteiten op de website

Huis van de Wijk De Pomhorst
Pomona 562
0317 – 416014

• Shout Wageningen is een vereniging voor homo’s, lesbiënnes, biseksuelen, transgenders en travestieten. Er zijn feesten, activiteiten, gespreksgroepen en verschillende mogelijkheden om elkaar te ontmoeten. Een goede manier om kennis te maken met Shout zijn de feesten op elke eerste zaterdag van de maand vanaf 22.00 uur in de Wilde Wereld. De toegang is gratis.

Shout Wageningen
Burgtstraat 1
info@shoutwageningen.nl

• In de bblthk (de bibliotheek van Wageningen) kunt u kranten en boeken uit verschillende landen en in verschillende talen lezen. Er staan ook computers waarop u kunt internetten en tekstverwerken. Als u in de bblthk bent kunt u alles gebruiken, u hoeft dan geen lid te zijn. Als u boeken, cd’s en andere materialen wilt lenen om ze mee naar huis te nemen moet u wel lid zijn van de bblthk. Als u cliënt bent van Vluchteling Onder Dak kunt u één jaar gratis lid worden. U heeft daarvoor het legitimatiepasje van VOD nodig. U krijgt samen met uw begeleider een rondleiding zodat u weet waar alles staat en hoe het lenen van boeken werkt. Een instructie voor de taalcomputer is ook mogelijk.

De bblthk
Stationsstraat 2
0317-413352

• Welzijnsorganisatie Solidez heeft drie Huizen van de Wijk in Wageningen. U kunt daar terecht voor ontmoetingsactiviteiten, cursussen, informatie en advies voor verschillende leeftijdsgroepen. Een aantal van die activiteiten is gratis toegankelijk. U bent altijd welkom om binnen te lopen en te informeren naar het programma van dat moment.

Stadsatelier Ons Huis
Harnjesweg 84
0317 – 413377

Huis van de Wijk De Nude
Kortestraat 2
0317 – 419171

Huis van de Wijk De Pomhorst
Pomona 562
0317 – 416014

• Jongeren van 13 tot 27 jaar kunnen elkaar ontmoeten in jongerencentrum ’t Oude Bijenhuis. Je kan er poolen, tafelvoetballen of gamen Je kan er ook gebruikmaken van internet en er zijn werkplekken waar je je huiswerk kan maken.

Jongerencentrum ’t Oude Bijenhuis
Churchillweg 3
6707 JA Wageningen

---

Huwelijk en echtscheiding

KAN IK IN NEDERLAND TROUWEN?

Als u geen verblijfsvergunning heeft kunt u soms toch trouwen met een partner die legaal in Nederland is. Daarvoor moeten beide partners drie documenten hebben:

1. Een paspoort;
2. Een gelegaliseerde geboorteakte;
3. Een akte van ongehuwd zijn.

Vaak moeten deze documenten eerst ‘gelegaliseerd’ worden, want een document dat in het buitenland officieel en legaal is, is dat niet automatisch ook in Nederland. De autoriteiten in het land waar het document vandaan komt moeten met stempels en handtekeningen op het document verklaren dat het echt is en niet vervalst. Daarna moet hetzelfde document ook nog door de Nederlandse ambassade of het Nederlandse consulaat in dat land gelegaliseerd worden.

Als het document in een andere taal is geschreven dan Nederlands, Engels, Frans of Duits, moet het door een beëdigd vertaler vertaald worden. U moet dan zowel de vertaling als het originele document laten legaliseren.

Voor elk herkomstland gelden andere regels voor het legaliseren van documenten. Die staan allemaal op nederlandwereldwijd.nl

Met de drie documenten gaat u naar de gemeente waar de legale partner is ingeschreven. Bij de afdeling burgerlijke stand spreekt u af wanneer en hoe het huwelijk wordt gesloten. Hou er rekening mee dat een huwelijk niet altijd gratis is.

In Nederland is het ook mogelijk dat twee mannen of twee vrouwen met elkaar trouwen. Voor zo’n huwelijk gelden dezelfde regels als voor een huwelijk tussen een man en een vrouw. Maar het huwelijk is buiten Nederland niet altijd geldig.

Voordat het huwelijk wordt gesloten moet de vreemdelingenpolitie controleren of de partners geen ‘schijnhuwelijk’ willen sluiten. Dat is een huwelijk dat alleen maar wordt gesloten omdat één van de partners daardoor een verblijfsvergunning hoopt te krijgen. Door bij de gemeente een huwelijk aan te vragen komt de vreemdelingenpolitie dus te weten waar de ongedocumenteerde partner verblijft. Denk daar over na als u een huwelijk wilt sluiten.

In Nederland kunt u pas voor de kerk trouwen als u eerst bij de gemeente bent getrouwd.

IK KAN NIET AAN DE DOCUMENTEN KOMEN DIE NODIG ZIJN OM TE TROUWEN. WAT NU?

Soms lukt het niet om alle documenten te krijgen, bijvoorbeeld doordat ze niet bestaan in het herkomstland.

Als er geen geboorteakte beschikbaar is, is een akte van bekendheid, afgegeven door de rechter, een alternatief. Er moeten dan vier getuigen voor de rechter komen: mensen die de persoon die wil trouwen al kenden toen die nog in het herkomstland woonde. Meestal zijn dat naaste familieleden. De plaatselijke rechter bepaalt of dit mogelijk is.

Een ander alternatief is een beëdigde verklaring van de getuigen die bij het huwelijk aanwezig zullen zijn of door de persoon die wil trouwen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. De ambtenaar bepaalt of dit mogelijk is. Als de ambtenaar dat weigert, kan aan de rechtbank een verklaring gevraagd worden.

GEEFT HUWELIJK MET EEN NEDERLANDER RECHT OP EEN VERBLIJFSVERGUNNING?

Een huwelijk met een Nederlandse partner geeft niet automatisch recht op een verblijfsvergunning. Om een verblijfsvergunning te kunnen aanvragen moet de Nederlandse partner aan een aantal eisen voldoen. De belangrijkste daarvan is dat hij of zij voldoende inkomen moet hebben.

Als de Nederlandse partner aan alle eisen voldoet, kunt u de verblijfsvergunning aanvragen. Dat doet u bij de Nederlandse ambassade in uw eigen land, of in een ander land waar u rechtmatig verblijft.

U moet daar dan eerst het basisexamen inburgering afleggen. Op de website van de IND vindt u alle eisen waar u aan moet voldoen om een verblijfsvergunning te krijgen als u met een Nederlandse partner trouwt.

Als u niet rechtmatig in Nederland verblijft kunt u soms een ‘inreisverbod’ krijgen. U mag dan een bepaalde periode niet meer in Nederland komen. Vraag daarom altijd eerst advies aan uw advocaat of aan Vluchteling Onder Dak als u overweegt om een verblijfsvergunning aan te vragen op basis van uw huwelijk en als u voor die vergunning Nederland tijdelijk wilt verlaten.

Als u in een ander land van de Europese Unie trouwt met een Nederlander, of als u in Nederland trouwt met iemand uit een ander land van de Europese Unie, gelden er andere regels. Daardoor kan het soms eenvoudiger zijn om tijdelijk in België of in Duitsland te gaan wonen, daar te trouwen en daarna terug te komen naar Nederland. De regels zijn verschillend per land van de Europese Unie. Vraag daarom altijd eerst advies aan uw advocaat of aan Vluchteling Onder Dak.

KAN IK IN NEDERLAND SCHEIDEN?

Echtscheiding is mogelijk als:

• beide echtgenoten de Nederlandse nationaliteit hebben
• of wanneer beide echtgenoten in Nederland wonen
• of wanneer één van de partners in Nederland woont en zij het verzoek gezamenlijk doen
• of wanneer de verzoeker die niet de Nederlandse nationaliteit heeft langer dan een jaar in Nederland heeft gewoond
• of wanneer een verzoeker die wel de Nederlandse nationaliteit heeft, tenminste 6 maanden in Nederland heeft gewoond
• of wanneer de verweerder in Nederland woont

Meer hierover vindt u op de website van rijksoverheid.nl

Dit geldt ook voor mensen zonder verblijfsvergunning en voor huwelijken die niet in Nederland zijn gesloten. Hiervoor zijn een aantal gelegaliseerde documenten nodig en de partner moet altijd op de hoogte gebracht worden, ook als die niet in Nederland verblijft en ook als het huwelijk niet in Nederland is gesloten. Meer hierover vindt u op de website van Stichting LOS

Heeft u een verblijfsvergunning omdat uw partner in Nederland woont? En gaat u scheiden? Dan moet u een andere verblijfsvergunning aanvragen bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst. Meer informatie hierover vindt u op de website van IND.

Ook wanneer het huwelijk in het buitenland is gesloten kunt u onder bovenstaande voorwaarden in Nederland scheiden, maar de scheiding is niet altijd geldig in landen buiten de Europese Unie. Daardoor is het denkbaar dat u volgens het Nederlandse recht bent gescheiden, maar volgens het recht van uw eigen land nog niet. Vraag hierover meer informatie bij de ambassade van het land waar het huwelijk is gesloten.

Voor een echtscheiding is altijd een advocaat nodig, die goed op de hoogte moet zijn van familierecht. De advocaat die u helpt bij uw asielaanvraag is dat niet altijd. Voor een eerste advies kunt u terecht bij de

Sociaal Raadslieden Wageningen
Rooseveltweg 408 h
0317 – 468830

---

Geboorte en opvoeding

IK HEB EEN KIND GEKREGEN. AAN WIE LAAT IK DAT WETEN?

Elk kind dat in Nederland wordt geboren moet bij de gemeente waarin het werd geboren geregistreerd worden, ook als een of beide ouders ongedocumenteerd zijn. Die ‘geboorteaangifte’ moet gedaan worden binnen drie werkdagen na de dag waarop het kind werd geboren. De gemeente maakt dan een geboorteakte. Die is belangrijk voor de rest van het leven van het kind. Bewaar de geboorteakte daarom goed.

Omdat de geboorteaangifte belangrijk is voor de toekomst van het kind mag de gemeente waarin uw kind is geboren niet weigeren om het te registreren. Bovendien bent u strafbaar als u geen geboorteaangifte doet.

De aangifte moet gedaan worden door iemand die bij de geboorte aanwezig was en die zich kan legitimeren. Dat kan ook de verloskundige zijn, de directeur van het ziekenhuis waarin u bent bevallen, een buurvrouw of een vriendin. Als er niemand te vinden is die de aangifte kan doen kunt u de burgemeester vragen om de aangifte te doen. Vluchteling Onder Dak kan u daarbij helpen.

Degene die aangifte doet moet een aantal documenten meenenemen.

Meer hierover vindt u op de website van Stichting LOS.

In Wageningen doet u geboorteaangifte bij het loket publiekszaken van de gemeente.

Gemeente Wageningen
0317 – 492911
Bel om een afspraak te maken

WIE ZIJN DE WETTELIJKE OUDERS VAN MIJN KIND?

Het kind is erfgenaam van de wettelijke ouders en kan hun achternaam dragen. De moeder is altijd automatisch de wettelijke moeder van het kind. Als de ouders zijn getrouwd, is de vader automatisch de wettelijke vader.

Als de ouders niet getrouwd zijn, moet de vader het kind eerst erkennen als hij wettelijke vader wil worden. Dat kan bij het loket publiekszaken van de gemeente. Een kind erkennen kan tegelijk met de geboorteaangifte worden gedaan. Maar het kan ook later of eerder, zelfs al voordat het kind geboren is. Als de ouders tijdens de zwangerschap nog gedocumenteerd zijn maar binnenkort ongedocumenteerd kunnen raken, is het verstandig om het kind al te erkennen als beide ouders nog gedocumenteerd zijn.

Om het kind te erkennen moet de vader een aantal documenten meenemen naar het loket publiekszaken:

1. Een geldig identiteitsbewijs van beide ouders, eventueel uit het land van herkomst als ze geen geldig Nederlands paspoort hebben;
2. (Gelegaliseerde) geboorteakte vader en moeder
3. (Gelegaliseerd) bewijs van ongehuwd-zijn vader en moeder
4. De schriftelijke toestemming van de moeder als het kind jonger is dan 16 jaar;
5. De schriftelijke toestemming van het kind zelf als het kind 12 jaar of ouder is.
6. De vader moet ouder dan zestien zijn

Erkenning van het kind is gratis, maar voor een afschrift van de akte van erkenning moet u een klein bedrag betalen.

Als een kind wordt geboren in een huwelijk tussen twee vrouwen moet de niet-biologische ouder het kind adopteren om wettelijk ouder te worden en daarna gezag te krijgen. Dit geldt ook als twee mannen samen een kind verzorgen en één van hen de wettelijke vader van het kind is. De adoptie wordt buiten Nederland niet altijd erkend. Bij Vluchteling Onder Dak of de Sociaal Raadslieden kunt u informeren naar de procedure en de mogelijkheden als u ongedocumenteerd bent.

WIE HEEFT HET GEZAG OVER MIJN KIND?

De ouder die gezag heeft over het kind kan namens het kind beslissingen nemen, bijvoorbeeld over onderwijs en medische zorg. De moeder krijgt automatisch het gezag over het kind. Als de ouders zijn getrouwd, krijgt ook de vader automatisch het gezag over het kind.

Door het kind te erkennen krijgt het kind een wettelijke vader, maar de vader heeft daardoor niet meteen ook het gezag over het kind. Als de ongehuwde vader het gezag wil hebben, moet dat na de erkenning apart aangevraagd worden bij de griffie van de rechtbank. Maar dat kan niet als één van de ouders of beide ouders ongedocumenteerd zijn. Een geldig buitenlands identiteitsbewijs kan niet worden gebruikt.

WELKE NATIONALITEIT KRIJGT MIJN KIND?

Een kind dat in Nederland wordt geboren krijgt niet vanzelf de Nederlandse nationaliteit. De nationaliteit dat het kind wel krijgt hangt af van de nationaliteitswetgeving van de herkomstlanden van de ouders.

Meestal krijgt een kind de nationaliteit van de moeder. Als de ouders getrouwd zijn of als de vader het kind erkent krijgt het kind vaak ook de nationaliteit van de vader.

Als alleen de vader Nederlander is krijgt het kind de Nederlandse nationaliteit als de vader het kind erkent vóórdat het zeven jaar oud is.

KAN MIJN KIND EEN VERBLIJFSVERGUNNING KRIJGEN?

Het kind kan een verblijfsvergunning krijgen als tenminste één van de wettelijke ouders een verblijfsvergunning heeft. De vergunning moet worden aangevraagd bij de IND. Vluchteling Onder Dak kan u daarbij helpen.

Als geen van beide wettelijke ouders een verblijfsvergunning heeft, krijgt het kind die evenmin.

WIE KAN MIJ HELPEN BIJ DE OPVOEDING?

Elke gemeente heeft een Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG): een inlooppunt voor ouders en jongeren met vragen over opgroeien en opvoeden. Het Centrum voor Jeugd en Gezin geeft informatie, hulp, advies en ondersteuning. Er zijn (inloop)spreekuren en momenten waar ouders elkaar kunnen ontmoeten. Kijk op de website voor de meest actuele informatie:

Startpunt Wageningen
Rooseveltweg 408a
0317 – 410160

Het consultatiebureau geeft kinderen tot vier jaar vaccinaties en controleert hun ontwikkeling. Het consultatiebureau is gratis toegankelijk via de Jeugdgezondheidszorg. Hier kunt u ook terecht voor informatie en advies over het eten en drinken van uw baby en over de verzorging, opvoeding en ontwikkeling van uw kind(eren).

Jeugdgezondheidszorg (JGZ) Wageningen
Rooseveltweg 408^e
088 – 3556500
Kijk op startpuntwageningen.nl voor meer informatie

Voor betrouwbare informatie over opvoeden, opgroeien en gezondheid kunt u ook terecht op Nederlands Jeugdinstituut en Groeigids. Hier vindt u algemene informatie voor ouders en opvoeders van kinderen in alle leeftijden, maar ook voor (aanstaande) ouders met vragen over ouderschap.

WELKE HULP IS ER VOOR JONGEREN?

Jeugdbescherming Gelderland beschermt kinderen en jongeren die ernstig in hun ontwikkeling worden bedreigd, bijvoorbeeld doordat er in het gezin sprake is van verslaving, huiselijk geweld en schulden. Gezinnen kunnen zelf om hulp vragen, maar ook anderen in de omgeving van het kind kunnen dat doen. Jeugdzorg is ook toegankelijk voor ongedocumenteerde kinderen en jongeren.

Bureau Jeugdzorg Gelderland
Delta 1B
6825 ML Arnhem
088- 712 12 12
spoedeisende zorg, 24 uur per dag bereikbaar: 0800 – 99 555 99

Het Jongeren Informatie Punt (JIP) is er voor jongeren met vragen die ze liever niet met ouders, vrienden of leraren willen bespreken. Bijvoorbeeld vragen over vriendschap en seksualiteit, geldproblemen, alcohol en drugs. Op verschillende plekken in Wageningen (school, bibliotheek, jongerencentrum Entree) staan kasten met informatie, waar je folders kan pakken om rustig door te lezen. Voor meer persoonlijk advies kun je mailen, kijk voor contactgegevens op de website.

Op deze website vind je ook de openingstijden voor vragen en hulp en voor vrije inloop.

Jongerencentrum Entree
Churchillweg 3
Wageningen

---

Taal, onderwijs en werk

KAN MIJN KIND NAAR DE PEUTERSPEELZAAL?

Op de peuterspeelzaal kunnen kinderen spelen terwijl ze ondertussen veel leren, zoals samenspelen, rekening houden met andere kinderen, op hun beurt wachten en eerlijk delen. Ze leren ook de Nederlandse taal beter begrijpen en spreken.

In Wageningen zijn de peuterspeelzalen en de kinderopvang samengevoegd in Spelenderwijs, waar kinderen met en kinderen zonder behoefte aan extra ondersteuning elkaar in één voorziening ontmoeten. Kinderen die extra ondersteuning nodig hebben krijgen een ‘VVE-indicatie’ (een verwijzing voor Voor- en Vroegschoolse Educatie) van het consultatiebureau (zie hoofdstuk 3: geboorte en opvoeding). U moet rekening houden met een eigen bijdrage. Vraag bij VOD naar de mogelijkheden voor ondersteuning.

Kinderen worden opgegeven voor de peuterspeelzaal via dit aanmeldpunt.

KAN MIJN KIND NAAR DE BASISSCHOOL?

Alle kinderen van 5 tot 18 jaar zijn in Nederland verplicht om naar school te gaan en dat geldt ook voor ongedocumenteerde kinderen. Scholen werken niet mee aan de opsporing van ongedocumenteerde kinderen.

Kinderen zijn pas vanaf hun vijfde jaar verplicht om naar school te gaan, en ze zijn vanaf hun vierde verjaardag al welkom op de basisschool. U kunt uw kind al aanmelden bij een school als het drie jaar oud is. Vaak mag uw kind dan alvast een middagje langskomen om te wennen.

U kunt kiezen uit verschillende soorten scholen:

• Confessioneel bijzondere scholen geven les vanuit een levensbeschouwelijke of godsdienstige overtuiging. In Wageningen zijn dat rooms-katholieke en protestants-christelijke scholen. Op deze scholen zijn kinderen met een andere overtuiging ook welkom.
• Openbare scholen werken niet vanuit een levensbeschouwelijke of godsdienstige overtuiging.
• Algemeen bijzondere scholen gaan uit van een onderwijskundige visie.

Om uw kind aan te melden, kunt u contact opnemen met de school. Wees er op tijd bij, want het kan voorkomen dat de school vol is en met wachtlijsten werkt.

Op de website scholenopdekaart.nl vindt u een actueel overzicht van scholen in Wageningen.

Het consultatiebureau kan u helpen om een geschikte basisschool te vinden.

KAN MIJN KIND NAAR HET SPECIAAL ONDERWIJS?

Scholen voor speciaal basisonderwijs (sbo) en speciaal voortgezetonderwijs (svo) zijn bedoeld voor kinderen die problemen hebben met leren of kinderen die gedragsproblemen hebben. Ook ongedocumenteerde kinderen die deze vorm van onderwijs nodig hebben, is dit toegankelijk.

Nederland werkt met passend onderwijs. Dat betekent dat gewone scholen en scholen voor speciaal onderwijs samenwerken om aan alle kinderen een passende plek te geven. De school heeft een zorgplicht: meldt u uw kind aan, dan helpt de school u om een plek voor uw kind te vinden. Ook als de school zelf niet de juiste ondersteuning kan bieden en er naar een andere school gezocht moet worden.

Speciaal onderwijs (so) is er voor kinderen met een handicap, stoornis of chronische ziekte. Deze scholen zijn ook toegankelijk voor ongedocumenteerde kinderen.

Kijk op rijksoverheid.nl voor meer informatie.

Bij onderwijsconsulenten.nl kunt u terecht voor bemiddeling en advies bij het vinden van geschikt onderwijs voor uw kind.

KAN MIJN KIND NAAR DE MIDDELBARE SCHOOL?

De meeste kinderen gaan als ze 12 jaar oud zijn van de basisschool af. Ze gaan dan verder naar het voortgezet onderwijs: de middelbare school. Alle kinderen in Nederland zijn verplicht om naar school te gaan totdat ze 18 jaar oud zijn. Ongedocumenteerde kinderen kunnen dus ook naar de middelbare school.

De keuze van een de middelbare school hangt nauw samen met de mogelijkheden van uw kind. De basisschool van uw kind kan u daar advies over geven. Als uw kind in Nederland naar een basisschool gaat, kunt u uw kind via die school aanmelden voor de middelbare school. Als uw kind niet in Nederland naar de basisschool ging neemt u rechtstreeks contact op met de middelbare school om uw kind aan te melden.

De middelbare school in Wageningen is scholengemeenschap Pantarijn. U kunt ook voor een school buiten Wageningen kiezen. Houdt u dan wel rekening met reiskosten, die niet worden vergoed. Veel Wageningse jongeren nemen de fiets als ze buiten Wageningen naar school gaan.

Pantarijn: afdeling mavo, havo en vwo
Hollandseweg 11
0317 – 465855

Pantarijn: afdeling vmbo
Hollandseweg 9
0317 – 466599

Pantarijn: afdeling praktijkonderwijs
Hollandseweg 9
0317 – 466590

DE SCHOOL WIL MIJN KIND NIET INSCHRIJVEN. WAT KAN IK DOEN?

De meeste scholen kennen het recht op onderwijs van ongedocumenteerde kinderen. Als uw kind toch wordt geweigerd, laat de school dan dit boekje lezen of neem contact op met Vluchteling Onder Dak om u verder te helpen.

MOET IK BETALEN VOOR HET ONDERWIJS VAN MIJN KIND?

Aan het onderwijs zelf zijn geen kosten verbonden, ook niet voor schoolboeken. Op de basisschool krijgen de leerlingen meestal ook hun schriften, pennen en ander materiaal van de school. Op de middelbare school moeten leerlingen dat zelf kopen.

De meeste scholen vragen een vrijwillige bijdrage voor extra activiteiten, zoals excursies, werkweken en de Sinterklaasviering. De hoogte van de vrijwillige bijdrage bepaalt de school zelf en hij verschilt daardoor per school. Ouders krijgen een rekening van de school. Daar staat niet altijd op dat de bijdrage vrijwillig is. Maar als u niet kunt betalen, hebben de meeste scholen een kwijtscheldings- of kortingsregeling of een noodpotje voor ongedocumenteerde leerlingen. Overleg daarom altijd met de mentor op school, om eventuele problemen te voorkomen.

MIJN KIND HEEFT THUIS GEEN RUSTIGE PLEK OM HUISWERK TE MAKEN. WAAR KAN MIJN KIND NAARTOE?

Leerlingen in het voortgezet onderwijs hebben op school vaak een mentor, leerlingbegeleider, decaan of studiebegeleider met wie ze de problemen kunnen bespreken die ze tijdens hun opleiding tegenkomen. Die persoon kan uw kind vertellen welke huiswerkmogelijkheden er op de school zijn.

In de bblthk (de bibliotheek van Wageningen) staan werktafels waar iedereen welkom is om te studeren of te lezen. Om de werktafels te gebruiken hoeft u geen lid te zijn van de bblthk.

de bblthk
Stationsstraat 2
Tel 0317-413352

Jongerencentrum Entree heeft werkplekken waar jongeren tussen de 14 en 24 jaar hun huiswerk kunnen maken als dat thuis niet kan. Er staan ook computers met internetverbinding. Kijk voor contactgegevens op solidez.nl

Op deze website vind je ook de openingstijden voor vragen en hulp en voor vrije inloop.

Jongerencentrum Entree
Churchillweg 3
Wageningen

KAN MIJN KIND MEE MET EEN SCHOOLREIS NAAR HET BUITENLAND?

Dit is in veel gevallen riskant. Middelbare scholen organiseren soms excursies naar het buitenland voor klassen of groepen leerlingen. Voor ongedocumenteerde kinderen kan dat problemen opleveren. Een paspoortcontrole heeft voor hen grotere gevolgen dan voor een Nederlands kind dat zijn paspoort niet bij zich heeft. U moet rekening houden met vreemdelingendetentie (eventueel buiten Nederland) en gevolgen voor het verloop van een asielprocedure die u misschien heeft lopen. Overleg daarom altijd met uw advocaat of met Vluchteling Onder Dak of het verstandig is dat uw kind een buitenlandse reis maakt met school.

MIJN KIND HEEFT EINDEXAMEN GEDAAN. HEEFT HET RECHT OP EEN DIPLOMA?

Als uw kind met succes de middelbare school heeft afgerond heeft het recht op een diploma, ook al is uw kind ongedocumenteerd. Het diploma is belangrijk voor de toekomst van uw kind, in Nederland of elders. Een middelbare school kan zonder problemen een diploma aan uw kind uitreiken.

Een diploma is vaak pas geldig als het gewaarmerkt is. Door uw diploma te legaliseren verkrijgt u het wettelijk bewijs dat uw Nederlandse diploma is erkend door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Een stempel op het originele diploma bewijst dat het diploma echt is en wettelijk erkend. Buitenlandse werkgevers en scholen en universiteiten krijgen zo duidelijkheid over de wettelijke status van uw diploma in Nederland. Wilt u een diploma laten waarmerken dan kunt u een legalisatiestempel aanvragen bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Hiervoor hoeft geen identiteitsbewijs te worden getoond.

MIJN KIND IS 18 JAAR GEWORDEN. MOET HIJ/ZIJ NU VAN SCHOOL AF?

Volgens de wet mag een kind de school afmaken waarop het zit als het 18 jaar wordt. Bij een verhuizing mag hij ook nog naar een andere school met dezelfde opleiding.

Leerlingen van 18 tot 30 jaar kunnen als ze rechtmatig verblijf hebben de ‘buiteninvorderingstelling lesgeld’ gebruiken voor voltijds vervolgopleidingen aan het MBO. Ze hoeven dan geen lesgeld te betalen. Het aanvraagformulier vindt u op duo.nl

Als u na uw 18^e verjaardag nog ‘rechtmatig verblijf’ heeft, bijvoorbeeld vanwege een toelatingsprocedure voor een vergunning, mag u nog een nieuwe opleiding beginnen. Die opleiding mag u afmaken, ook als u het rechtmatig verblijf tussentijds verliest. Maar het volgen van een opleiding kan uitzetting niet voorkomen.

KAN IK EEN OPLEIDING VOLGEN AAN MBO, HBO OF UNIVERSITEIT?

Vluchtelingen en asielzoekers mogen in Nederland in principe altijd een opleiding volgen. Een voorwaarde is wel dat de vluchteling of asielzoeker rechtmatig in Nederland verblijft. Daarnaast kunnen er per type opleiding aanvullende eisen voor toelating zijn. Lees op de website van de SER alles over wet- en regelgeving over het volgen van een opleiding door vluchtelingen en asielzoekers.

Als u 18 jaar of ouder bent heeft u rechtmatig verblijf nodig om zich te kunnen inschrijven aan mbo, hbo of universiteit. Wanneer u dat niet heeft en ongedocumenteerd bent, kunt u zich niet inschrijven en is een opleiding niet mogelijk. Bekostigde instellingen handelen in strijd met de wet wanneer ze u inschrijven.

Het is echter wel mogelijk een overeenkomst met een ongedocumenteerde aan te gaan voor deelname aan niet-bekostigd, erkend onderwijs, dat eveneens vanuit de school wordt aangeboden. In de financiering van die opleiding moet dan langs een andere weg dan via rijksbekostiging worden voorzien. Of en in hoeverre de school in kwestie deze mogelijkheid ook daadwerkelijk wil realiseren is sterk afhankelijk van overwegingen van mede-menselijkheid.

Als u pas ongedocumenteerd raakt terwijl u een opleiding volgt, zal de onderwijsinstelling u meestal de opleiding tot het einde toe laten volgen (op voorwaarde dat uw studieresultaten voldoende blijven).

Voor voltijds opleidingen aan het MBO kunt u zolang u rechtmatig verblijf in Nederland heeft gebruikmaken van de ‘buiteninvorderingstelling lesgeld’. U hoeft dan geen lesgeld te betalen. Het aanvraagformulier vindt u op duo.nl

Opleidingen aan MBO, HBO of Universiteit zijn duur. De Stichting voor Vluchteling Studenten UAF in Utrecht helpt vluchtelingen en asielzoekers bij een studie aan een universiteit, hogeschool of ROC. Ze geven advies en financiële ondersteuning. Maar het is niet altijd mogelijk om deze hulp te krijgen als u ongedocumenteerd bent. Op www.uaf.nl staan de criteria waar u aan moet voldoen.

KAN IK STAGE LOPEN ALS ONDERDEEL VAN MIJN VERVOLGOPLEIDING?

Wie geen verblijfsvergunning heeft mag in Nederland niet werken. Ongedocumenteerde leerlingen aan het MBO mogen stage lopen als dat verplicht is om de opleiding te kunnen volgen, op voorwaarde dat de opleiding voltijds is, dat de opleiding is begonnen voordat de leerling 18 jaar werd en dat de leerling geen salaris of andere vergoeding krijgt voor de stage.

Dit geldt niet voor stages voor het HBO en voor de Universiteit omdat stage bij deze opleidingen geen wettelijk vereist onderdeel is van het onderwijsprogramma. Ongedocumenteerde studenten aan deze opleidingen kunnen soms toch een stageplaats vinden, met hulp van de studie- en stagebegeleiders van de opleiding.

Voor meer informatie zie: StichtingLOS.nl

KAN IK EEN TAAL- OF INBURGERCURSUS VOLGEN?

Inburgercursussen zijn niet toegankelijk voor mensen zonder verblijfsvergunning. In Wageningen kunt u wel andere cursussen volgen.

Bij Gilde Samenspraak kunnen anderstaligen met hulp van vrijwilligers beter Nederlands leren spreken. Het is in principe alleen toegankelijk voor mensen met een verblijfsvergunning. Ongedocumenteerden kunnen er alleen bij hoge uitzondering terecht. Dat gaat dan altijd in overleg met Vluchteling Onder Dak.

Het Digitaalhuis in de Bblthk Wageningen is de plek waar u tercht kunt met vragen over beter leren lezen , schrijven en praten in het Nederlands. Ze bieden taalcafé’s en taalbuddy’s op aanvraag. Maak een afspraak in overleg met VOD.
Het Taalcafé is elke maandagochtend van 10 uur tot half 12. In het leslokaal, op de eerste verdieping van de bblthk.

Bij de Bblthk (de bibliotheek van Wageningen) kunt u lesmateriaal gebruiken en lenen. Als u in de bblthk bent kunt u alles gebruiken, u hoeft dan geen lid te zijn. Als u lesmateriaal wilt lenen om thuis te gebruiken moet u wel lid zijn van de bblthk. Als u cliënt bent van Vluchteling Onder Dak kunt u één jaar gratis lid worden. U heeft daarvoor het legitimatiepasje van VOD nodig. U krijgt samen met uw begeleider een rondleiding zodat u weet waar alles staat en hoe het lenen van boeken werkt. Een instructie voor de taalcomputer is ook mogelijk.

de bblthk
Stationsstraat 2
Tel 0317-413352

Thuis Wageningen is een ontmoetingsplek/ de woonkamer van de Wageningse binnenstad. U kunt hier terecht voor een praatje, kop koffie of thee, er is een weggeef kledinghoek en allerlei leuke en ondersteunende activiteiten.
Hier is ook elke woensdag van 19:30 – 21:00 uur Nederlands Taalcafé: Oefen samen gesprekken in het Nederlands. Elk niveau is welkom. Begeleiding door Nederlandstalige vrijwilligers.

Thuis
Stationsstraat 32
info@thuiswageningen.nl

De volksuniversiteit biedt taalcursussen op verschillende niveaus. De prijzen verschillen per cursus en er is geen kortingsregeling voor mensen met geen of een laag inkomen. Bij uw inschrijving als cursist zal de volksuniversiteit u naar uw bankrekening vragen, maar u kunt het cursusgeld ook contant betalen. Het volledige cursusaanbod met de verschillende prijzen vindt u op volksuniversiteit.nl

KAN IK BETAALD WERKEN?

Mensen zonder verblijfsvergunning mogen in Nederland niet werken en werkgevers mogen geen mensen in dienst nemen die geen verblijfsvergunning hebben. Daardoor hebben ongedocumenteerden vaak moeite om in hun levensonderhoud te voorzien. Soms vinden ze illegaal (‘zwart’) werk, waarmee ze toch wat verdienen. Dat is illegaal en het maakt kwetsbaar voor misbruik en uitbuiting.

Als u al minstens een half jaar een asielprocedure heeft lopen mag u 24 weken per jaar legaal werken. De eerste 6 maanden van de asielprocedure mag u dus niet werken. U moet daarvoor een verklaring aanvragen bij het COA. De werkgever moet een tewerkstellingsvergunning aanvragen bij het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV). Een hulpverlener van het asielzoekerscentrum waar u verblijft, VluchtelingenWerk en Vluchteling Onder Dak kunnen u erbij helpen.

Meer informatie vindt u op rijksoverheid.nl

IK WERK ZWART. BEN IK NU RECHTENLOOS?

Als u illegaal werkt geldt ook voor u het recht volgens de wet en volgens de ‘Collectieve Arbeidsovereenkomst’ (CAO: de arbeidsvoorwaarden die in die sector gelden). De wet regelt bijvoorbeeld het minimumloon en de minimumvakantiedagen. De CAO regelt de werktijden en de hoogte van het loon. Als u bij particulieren diensten verricht, zoals schoonmaakwerk, heeft u in elk geval het recht op het minimumloon, vier weken vakantie en zes weken doorbetaling bij ziekte.

Om uw arbeidsrechten te krijgen, heeft u een arbeidscontract nodig. Dat hoeft geen papieren contract te zijn: ook andere bewijzen zoals werkbriefjes of verklaringen van collega’s zijn geldig. Als u kunt laten zien dat u drie maanden lang elke week, of minimaal 20 uur per maand, voor dezelfde werkgever heeft gewerkt, geldt dat als een vast arbeidscontract. Als u dan door de overheid betrapt bent bij illegaal werk en daarom moet stoppen, heeft u altijd het recht om achterstallig loon op te eisen als u nog niet alles uitbetaald heeft gekregen. Als een arbeidscontract bewezen is, dan wordt ervan uitgegaan dat er minstens zes maanden gewerkt is. U kunt dan dus ook zes maanden achterstallig loon opeisen.

Als u geen verblijfsvergunning heeft, kunt u toch lid worden van de vakbond. FNV Bondgenoten heeft een speciale afdeling voor schoonmakers zonder verblijfsvergunning, de ‘domestic workers’. Deze afdeling weet hoe ze moet omgaan met praktische problemen, zoals het feit dat veel mensen zonder verblijfsvergunning geen bankrekening hebben.

IK WORD GEDWONGEN OM TE WERKEN EN IK KAN NIET WEG. WAT KAN IK DOEN?

U bent slachtoffer van mensenhandel als u wordt gedwongen te werken onder zeer slechte omstandigheden. U krijgt weinig of geen loon en u kunt niet ontsnappen uit die situatie doordat u afhankelijk bent van uw baas. Misschien wordt u zelfs letterlijk gevangen gehouden. Uitbuiting in de prostitutie is de bekendste vorm van mensenhandel. Maar het komt voor in alle denkbare sectoren zoals de bouw, de tuinbouw en de schoonmaak- en uitzendbranche.

Slachtoffers van mensenhandel hebben altijd het recht om aangifte te doen bij de politie. Dat kan ook als u geen verblijfsvergunning of paspoort heeft. U wordt dan niet meteen teruggestuurd naar uw eigen land. Laat u dus niet wegsturen door de politie en vertel de agenten duidelijk dat u slachtoffer bent van een ernstig misdrijf. De politie is dan verplicht om uw aangifte op te nemen.

Als u gedwongen wordt om in de prostitutie te werken, kunt u daar aangifte van doen bij het team mensenhandel van de politie Gelderland-Midden. U hoeft dan niet naar het politiebureau, maar u kunt op een andere plek aangifte doen. De medewerkers van Vluchteling Onder Dak kunnen voor u een afspraak maken bij het team mensenhandel.

Als u zich bij de politie of bij het team mensenhandel meldt als slachtoffer van mensenhandel, krijgt u drie maanden de tijd om na te denken of u echt aangifte wilt doen. Deze bedenktijd gaat in bij het eerste gesprek met de politie. Tijdens dit gesprek vraagt de politie naar uw verhaal, maar nog niet naar alle details. De politie stelt deze vragen om te bepalen of u een slachtoffer van mensenhandel zou kunnen zijn en dus recht heeft op de bedenktijd.

Tijdens het eerste gesprek krijgt u ook informatie over uw rechten. Soms is het mogelijk om daarna (beschermde) opvang te krijgen. Als de bedenktijd van drie maanden voorbij is, moet u weten of u echt aangifte wilt doen. Als u aangifte wilt doen, komt u in aanmerking voor bescherming via de ‘verblijfsregeling mensenhandel’.

De verblijfsregeling mensenhandel beschermt slachtoffers van mensenhandel die aangifte hebben gedaan. U heeft recht op een opvangplek (soms op een geheime locatie) en op medische en juridische hulp. U krijgt een tijdelijke verblijfsvergunning waarmee u mag werken en naar school mag gaan. Als u niet kunt werken krijgt u een uitkering en u heeft recht op studiefinanciering. Ook mag u een zelfstandige woning huren. De verblijfsvergunning eindigt als de daders veroordeeld worden, als het opsporingsonderzoek is afgerond en tot niets leidt, of als justitie besluit de zaak te laten rusten. De IND beslist over verblijfsvergunningen.

Er zijn organisaties die zich speciaal inzetten voor slachtoffers van uitbuiting en die concrete hulp bieden:

• Fairwork begeleidt en adviseert slachtoffers van mensenhandel op juridisch en maatschappelijk gebied:

FairWork, Amsterdam
020 – 7600809
WhatsApp 06 51771249

Het Coördinatiecentrum Mensenhandel (CoMensha) ondersteunt en informeert organisaties en hulpverleners die slachtoffers van mensenhandel helpen.

CoMensha, Amersfoort
033 – 4481186
info@comensha.nl

KAN IK VRIJWILLIGERSWERK DOEN?

Vrijwilligers mogen geen onbetaald werk doen dat gewoonlijk door betaalde medewerkers wordt gedaan. Dat geldt voor alle vrijwilligers, of ze nu wel of niet legaal in Nederland zijn. Als u vrijwilligerswerk wilt doen, kies dan voor werk dat altijd alleen maar door vrijwilligers en nooit door betaald personeel wordt gedaan.

In principe mogen ongedocumenteerden geen vrijwilligerswerk doen en kan een organisatie die zo iemand vrijwilligerswerk biedt een boete krijgen. Alleen asielzoekers in het bezit van een Vluchtelingendocument mogen vrijwilligerswerk doen. Maar u kunt wel vrijwillig werk doen in het kader van “zinvolle dagbesteding”.

U kunt vrijwilligerswerk zoeken door contact op te nemen met de organisatie waar u zou willen werken. Voor persoonlijk advies over vrijwilligerswerk in Wageningen kunt u een afspraak maken met het Vrijwilligerscentrum Wageningen. Vertel dan altijd dat u ongedocumenteerd bent, zodat de medewerkers met u kunnen zoeken naar een vacature die goed bij u past. Ze hebben een leuke website met verschillende vacatures voor vrijwilligerswerk in Wageningen. U vindt alle vacatures op deze website.

Bespreek altijd met een medewerker van Vluchteling Onder Dak of het werk geschikt is voor ongedocumenteerden, als u op de website een vacature vindt of als u zelf rechtstreeks contact opneemt met een organisatie.

Vrijwilligerscentrum Wageningen
(op de 1e verdieping van de Bblthk)
Stationsstraat 2
0317 – 413088

Andere rechten

KAN IK ME REGISTREREN ALS INWONER VAN DE GEMEENTE?

Voor veel voorzieningen in Nederland moet u ingeschreven staan in de Gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens (GBA). Dat is een registratie van de gemeente van alle mensen die er wonen. Inschrijving in de GBA is verplicht als u de komende zes maanden twee derde deel van de tijd in Nederland verblijft. Maar voor ongedocumenteerden is inschrijving onmogelijk, omdat er een identiteitsbewijs en een bewijs van de verblijfsvergunning voor nodig is.

Alleen als er nog een procedure loopt die u rechtmatig in Nederland mag afwachten kunt u zich wel bij de GBA inschrijven. Dat doet u bij de afdeling publiekszaken van de gemeente. U neemt dan een bewijs dat u in de gemeente woont mee (bijvoorbeeld een huurcontract of een toestemmingsverklaring van de persoon bij wie u woont, samen met een legitimatiebewijs van die persoon). Als u rechtmatig in Nederland verblijft maar toch problemen krijgt bij uw inschrijving, kunt u Vluchteling Onder Dak vragen om u te helpen.

Gemeente Wageningen, Loket Publiekszaken
Markt 22 (Stadhuis)
0317 – 492911
www.wageningen.nl verhuizen

HOE KOM IK AAN EEN VERKLARING OMTRENT GEDRAG?

Soms heeft u voor een visum, emigratie of vrijwilligerswerk een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) nodig. Dat is een verklaring waarin staat dat uw gedrag in het verleden geen bezwaar is voor het vervullen van een specifieke taak of functie in de samenleving, of voor het afgeven van het visum.

Als u bent ingeschreven in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) kunt u de verklaring opvragen bij de afdeling publiekszaken van de gemeente. U heeft dan een geldig legitimatiebewijs nodig. Maar dat hoeft geen Nederlands legitimatiebewijs te zijn, een geldig legitimatiebewijs uit uw land van herkomst is ook goed. Als u niet bent ingeschreven in de GBA kunt u een verklaring opvragen bij het Centraal Orgaan Verklaring Omtrent het Gedrag (COVOG), via www.justis.nl. Als u ongedocumenteerd bent kan dat lastig zijn, want u heeft er een burgerservicenummer bij nodig.

Op het aanvraagformulier worden gegevens gevraagd over uw toekomstige werkgever. Als u de verklaring nodig heeft voor een visum of voor emigratie kunt u die vragen overslaan.

KAN IK AANGIFTE DOEN VAN EEN STRAFBAAR FEIT?

Ja. Slachtoffers van een strafbaar feit zoals een diefstal of geweld, kunnen aangifte doen bij de politie, dus ook ongedocumenteerde migranten. Sinds 2016 heeft de politie landelijk beleid om ook van ongedocumenteerde migranten de aangifte op te nemen. Ze zullen dan niets doen met de informatie over het illegale verblijf.

Hoe werkt het in de praktijk?

In de praktijk zijn nog niet alle politiebureaus bekend met het beleid van ‘veilige aangifte’. Daarom het advies om eerst met de politie te bellen, of te vragen of iemand wil helpen om het eerste contact met de politie te leggen.

Meer informatie vindt u op: stichtinglos.nl

IK BEN IETS KWIJTGERAAKT OF IK HEB IETS GEVONDEN DAT WAARDEVOL IS. KAN IK DAT ERGENS MELDEN?

Bent u iets verloren? Kijk eerst op iLost dit is een zoekmachine voor gevonden voorwerpen. Ook kunt u de gemeente vragen of het voorwerp gevonden is.

Gemeente Wageningen, Loket Publiekszaken
0317- 49 29 11

Als uw voorwerp gevonden is, dan moet u aantonen dat het van u is.  

Als een voorwerp dat u bent kwijtgeraakt door iemand anders bij de gemeente wordt gebracht, moet u een identiteitsbewijs laten zien om het voorwerp weer terug te krijgen. Dat mag ook een identiteitsbewijs uit uw land van herkomst zijn, geschreven in een taal die de ambtenaar bij de afdeling publiekszaken kan lezen.

Heeft u iets gevonden? Dan bent u verplicht dit te melden bij de gemeente. Daarnaast kunt u dit ook aanmelden op de website van iLost.

Om aangifte te doen van verlies of van een vondst hoeft u zich niet te legitimeren.

HEB IK RECHT OP HULP BIJ HUISELIJK GEWELD?

Huiselijk geweld is geweld dat wordt gepleegd door iemand in de huiselijke kring van het slachtoffer. In Gelderland helpt Moviera slachtoffers van huiselijk geweld. Moviera is er voor informatie, advies en een persoonlijk gesprek. Als u thuis niet veilig bent, kan Moviera u soms ook helpen om een opvangplek te vinden. De hulp is altijd afhankelijk van uw individuele situatie.

Moviera
088-3744744 (Gratis, 24 uur per dag bereikbaar)
info@moviera.nl

Bent u slachtoffer of getuige van huiselijk geweld?

Bel Veilig Thuis 24 uur per dag, gratis: 0800-2000

KAN IK EEN BANKREKENING OPENEN?

Als u ongedocumenteerd bent kunt u een bankrekening openen als u een geldig identiteitsbewijs heeft. Dit mag een buitenlands paspoort zijn of een COA W-document. De bankrekening die u al had voordat u ongedocumenteerd raakte kunt u blijven gebruiken. Dat kan alleen als het uw persoonlijke bankrekening is. Een bankrekening die u via het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) kreeg, kunt u niet meer gebruiken als u niet meer in het asielzoekerscentrum kunt verblijven. Dat rekeningnummer wordt vaak na een poosje aan iemand anders gegeven.

Soms vragen banken aan al hun klanten om zich opnieuw te legitimeren. Als u dat dan niet doet, heft de bank uw rekening op. Dat gebeurt niet plotseling, maar u krijgt eerst verschillende waarschuwingen.

KAN IK EEN NEDERLANDS RIJBEWIJS HALEN?

Als u een geldig rijbewijs heeft van een land buiten de Europese Unie, dan kunt u dat nog tot 185 dagen na uw komst naar Nederland gebruiken. Daarna mag u alleen nog met een Nederlands rijbewijs rijden. Een rijbewijs van buiten de Europese Unie kan meestal niet worden omgezet naar een Nederlands rijbewijs.

Als u geen verblijfsvergunning heeft adviseren wij om geen rijlessen te nemen, ook al zou dat wel kunnen en ook al zou u zelfs het rijexamen kunnen doen. Want soms kan iemand die ongedocumenteerd is in Nederland wel slagen voor zijn rijexamen, maar toch kan hij dan geen rijbewijs krijgen.

Als u het lesgeld betaalt, zullen veel rijscholen u les geven zonder naar uw legitimatiebewijs te vragen. Het examen doet u bij het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR). Uw rijleraar zorgt dat u wordt aangemeld of legt u uit hoe u dat zelf kunt doen. Op dat moment heeft u een geldig Nederlands legitimatiebewijs nodig en dat mag ook een W-document zijn.

Maar als u slaagt voor uw rijexamen moet u het rijbewijs aanvragen bij de afdeling publiekszaken van de gemeente, en daar krijgt u het rijbewijs niet mee als u geen geldig Nederlands legitimatiebewijs heeft. Het W-document is dan niet meer voldoende.

KAN IK MET HET OPENBAAR VERVOER REIZEN?

Om in het openbaar vervoer te reizen heeft u geen paspoort of verblijfsvergunning nodig. Om met bus, tram en metro te reizen heeft u wel een OV-chipkaart nodig. Daar zijn kosten aan verbonden. Een anonieme kaart kost 7,50. Op een persoonlijke OV chipkaart kan een kortingsabonnement worden gezet voor reizen met de trein.

In de buslijnen die door Wageningen rijden kunt u ook papieren buskaartjes krijgen. Dat is duurder dan reizen met de OV-chipkaart. Let wel op, want je kunt in de meeste gevallen niet meer met contant geld betalen bij de chauffeur. Ook voor de trein zijn er nog steeds papieren kaartjes te koop. Bij het loket op NS Stations kunt u nog met contant geld betalen, ook om uw ov-chipkaart op te laden.

Wie in het openbaar vervoer reist zonder geldig vervoersbewijs moet als hij wordt betrapt zijn legitimatiebewijs laten zien. Voor ongedocumenteerden kunnen de problemen dan groter worden dan alleen een boete voor zwart rijden, omdat er een vermoeden van illegaal verblijf kan ontstaan. Het gevolg kan zijn dat u in vreemdelingendetentie wordt genomen.

KAN IK EEN DEMONSTRATIE ORGANISEREN?

Het houden van een betoging of demonstratie is in principe toegestaan. Maar u moet de burgemeester minstens 48 uur van tevoren schriftelijk laten weten dat u een demonstratie gaat organiseren. Op www.wageningen.nl staat een formulier waarmee u dat kunt doen (onder ‘meer’→ ‘vergunningen’ → ‘Betoging of demonstratie melden’). Dat kan door ongedocumenteerden worden gedaan, maar als de demonstratie mede door mensen met een verblijfsvergunning wordt georganiseerd is het eenvoudiger als zij de mededeling aan de burgemeester doen. De burgemeester kan alleen in hele uitzonderlijke situaties weigeren om toestemming te geven. Illegaal verblijf van de deelnemers kan geen reden zijn om toestemming te weigeren.

Juridische hulp

WAAR KAN IK JURIDISCH ADVIES KRIJGEN OVER LEGALISATIE VAN MIJN VERBLIJF?

Soms komen ongedocumenteerden in aanmerking voor legaal verblijf in Nederland. Er kunnen bijvoorbeeld nieuwe feiten of omstandigheden zijn over uw oude asielaanvraag, of er is nieuw asielbeleid in Nederland. Ook kunnen er omstandigheden zijn waarbij er uitzicht ontstaat op een reguliere verblijfsvergunning, zoals een vergunning op medische gronden. Vluchteling onder Dak kan uw juridische situatie onderzoeken en u adviseren over uw juridische uitzicht op een verblijfsvergunning.

WAAR KAN IK JURIDISCH ADVIES KRIJGEN OVER WERKEN, WONEN, FAMILIE EN SOCIALE VOORZIENINGEN?

In Wageningen helpen de Sociaal Raadslieden u bij vragen over wetten, regelingen en voorzieningen. Ze kunnen u helpen en adviseren bij het invullen van formulieren, het schrijven van brieven en ze kunnen voor u bemiddelen als u een juridisch conflict krijgt. De dienstverlening van de sociaal raadslieden is vertrouwelijk en het is gratis voor inwoners van Wageningen.

Sociaal Raadslieden Wageningen
Rooseveltweg 408 h
0317 – 468830

HEB IK RECHT OP HULP VAN EEN ADVOCAAT?

Elk Europees land moet zorgen dat zijn burgers toegang hebben tot rechtsbijstand. Ook als u ongedocumenteerd bent, heeft u dus recht op hulp van een advocaat. Mensen die geen advocaat kunnen betalen kunnen een deel van de kosten vergoed krijgen. Dat heet een ‘toevoeging’: u betaalt dan een eigen bijdrage die afhankelijk is van uw inkomen. Het inkomen van uw echtgenoot wordt daarbij meegerekend. U hoeft die toevoeging niet zelf aan te vragen, maar dat doet uw advocaat. U vindt een advocaat via Vluchteling Onder Dak of via de sociaal raadslieden.

IK KAN DE EIGEN BIJDRAGE VOOR MIJN ADVOCAAT NIET BETALEN. WAT KAN IK NU DOEN?

Als het voor u onmogelijk is om de eigen bijdrage te betalen, moet u dat uitleggen in een brief aan de Raad voor de Rechtsbijstand. U vertelt in die brief waarom het voor u niet mogelijk is om een eigen bijdrage te betalen. Ook legt u uit waarom u geen burgerservicenummer heeft. U vertelt dus dat u ongedocumenteerd bent. In uw brief vermeldt u in elk geval ook uw V-nummer: het vreemdelingennummer dat op uw papieren van de IND staat vermeld. Als u in het verleden een verblijfsvergunning heeft aangevraagd, heeft u een V-nummer gekregen.

Vluchteling Onder Dak kan u helpen bij het schrijven van deze brief. Uw advocaat kan hem daarna voor u naar de Raad voor Rechtsbijstand sturen.

Politie en vreemdelingendetentie

WANNEER MAG DE POLITIE MIJ VRAGEN OM ME TE LEGITIMEREN?

In Nederland geldt een identificatieplicht: iedereen van 14 jaar en ouder moet een geldig identiteitsbewijs laten zien als de politie daarom vraagt. Als u ongedocumenteerd bent, kunt u dat niet. Maar de politie mag niet altijd zomaar naar een legitimatie vragen.

De politie en andere gezagsdragers mogen alleen om een identiteitsbewijs vragen als dit noodzakelijk is voor het uitoefenen van hun werk. Als u gewoon op straat loopt, mag een politieagent u dus niet zomaar naar uw legitimatie vragen. Dat mag wel als u een overtreding of een misdaad begaat. Ook bij overtredingen die vaak voorkomen (zoals in het donker zonder licht fietsen, door rood rijden of door de Hoogstraat fietsen terwijl de winkels open zijn) mag de politie u naar uw legitimatie vragen. Een alledaagse overtreding kan daardoor grote gevolgen hebben als u ongedocumenteerd bent. De politie mag ook naar uw identiteitsbewijs vragen als u getuige bent van een misdaad of overtreding. U heeft het dan zien gebeuren maar u heeft het zelf niet gedaan.

In de grote steden zijn er soms algemene controles bij grote evenementen en in drukke uitgaansgebieden, bijvoorbeeld op het Rembrandtplein en het Leidseplein in Amsterdam. Ook in gebieden waar tijdelijk veel (drugs)overlast is kan er meer gecontroleerd worden. Daarnaast zijn er in de grote steden regelmatig verkeerscontroles op willekeurige plekken in de stad. Let ook in kleinere steden met minder controles zoals Wageningen op dat je fiets werkend voor- en achterlicht heeft om problemen te voorkomen.

Als u zich niet kunt identificeren met een geldig identiteitsbewijs, dan kunt u een boete krijgen. Er kan ook een ‘redelijk vermoeden van illegaal verblijf’ ontstaan en dan wordt u meegenomen naar het politiebureau voor een verhoor over uw identiteit. U bent dan niet verplicht om de vragen van de politie te beantwoorden.

MAG DE POLITIE IN MIJN HUIS KOMEN?

De politie moet toestemming van de bewoner krijgen om een woning binnen te kunnen komen. Alleen als er sprake is van ‘redelijk vermoeden van illegaal verblijf’ kan de politie een machtiging vragen aan de Officier van Justitie. Daarmee mag de politie dan ook zonder uw toestemming in uw woning komen. Als de politie geen machtiging kan laten zien, hoeft u niet toe te staan dat de politie in uw woning komt.

Er is een ‘redelijk vermoeden van illegaal verblijf’ als de politie informatie kreeg van bijvoorbeeld overheidsdiensten, de verkeerspolitie, de arbeidsinspectie of van burgers. De politie mag ook plaatsen onderzoeken waar eerder ongedocumenteerden zijn aangetroffen. Als één van de aanwezigen in een huis, kamer of auto ongedocumenteerd is mogen de andere aanwezigen ook onderzocht worden.

Als de politie een machtiging van de Officier van Justitie heeft, dan mag de politie ook in uw persoonlijke spullen zoeken. Zo wil de politie informatie krijgen over uw identiteit en over uw land van herkomst. De politie mag uw spullen doorzoeken, maar u bent niet verplicht om vragen van de politie te beantwoorden.

Soms ondervraagt de politie ook uw kennissen, bijvoorbeeld over uw nationaliteit. Zij hoeven niet te antwoorden, ook niet als ze zich in uw woning bevinden.

WAT GEBEURT ER ALS DE POLITIE DENKT DAT IK ILLEGAAL IN NEDERLAND BEN?

Als de politie u controleert en u kunt geen geldig identiteitsbewijs laten zien, dan kan de politie u voor zes uur vastzetten. Dat kan alleen als de controle rechtmatig was. Bij die zes uur telt de nacht niet mee. Het kan dus gebeuren dat u een hele nacht op het politiebureau moet blijven, plus nog zes uur overdag. Als in deze tijd uw identiteit niet kan worden vastgesteld, kan het verlengd worden met 6 uur. Daarna kunt u worden overgeplaatst naar een vreemdelingendetentiecentrum of kunt u een meldplicht bij de vreemdelingenpolitie krijgen.

Als u bent opgepakt neemt de politie al uw persoonlijke spullen in beslag, ook uw telefoon. U heeft wel het recht om iemand te bellen, maar dat doet u dan met een telefoontoestel van de politie. Zorg daarom dat u altijd het telefoonnummer van iemand die voor u belangrijk is uit uw hoofd kent, zodat u die persoon altijd kunt waarschuwen (bijvoorbeeld uw advocaat, Vluchteling Onder Dak, een goede kennis of een familielid).

WELKE RECHTEN HEB IK ALS IK BEN OPGEPAKT DOOR DE POLITIE?

Voor volwassenen gelden andere regels dan voor minderjarigen. Op de website van het Openbaar Ministerie vindt u alle regels.

U heeft in elk geval het recht om met een advocaat te praten voordat de politie u verhoort. De politie moet u dat vertellen voordat het verhoor begint.

Als u al een advocaat heeft is het verstandig om altijd de contactgegevens van uw advocaat bij u te hebben. Geef de naam en de contactgegevens van uw advocaat meteen aan de politie. Als u geen advocaat heeft, kunt u er een krijgen via de ‘piketdienst’: een samenwerking van advocaten die om de beurt dienst hebben en worden opgeroepen op het moment dat iemand bij de politie wordt verhoord en behoefte heeft aan rechtsbijstand. U hoeft niet zelf voor uw piketadvocaat te zorgen, maar u krijgt die automatisch toegewezen als u geen eigen advocaat heeft.

Als u gezondheidsproblemen heeft en als u medicijnen gebruikt is het belangrijk dat u dit meteen aan de politie vertelt. U mag altijd om een dokter vragen. Als u onder behandeling bent van een arts, draag dan altijd de contactgegevens bij u.

Als u cliënt bent van Vluchteling Onder Dak, krijgt u een VOD-pasje. Draag dat pasje altijd bij u. Het is geen identiteitsbewijs, maar u kunt het pasje gebruiken als u de contactgegevens van Vluchteling Onder Dak nodig heeft. Geef die gegevens altijd meteen aan de politie als u wordt opgepakt.

WANNEER KAN IK IN VREEMDELINGENDETENTIE KOMEN?

Als u ongedocumenteerd bent en niet rechtmatig in Nederland verblijft kunt u in vreemdelingendetentie worden genomen als de politie vermoedt dat u niet zelfstandig zult terugkeren naar uw eigen land. Dat is een laatste middel: het mag niet worden toegepast als gedwongen vertrek niet mogelijk is, als er van u een vaste woonplaats bekend is of als betrouwbare particulieren zich garant stellen. Soms is er een rechtszaak nodig om te bepalen of vreemdelingendetentie wel of niet is toegestaan. De rechter heeft dan het laatste woord.

Als u rechtmatig in Nederland verblijft mag u niet in vreemdelingendetentie worden genomen, ook niet als u zich niet kunt legitimeren.

WAAR KAN IK IN VREEMDELINGENDETENTIE KOMEN?

De vreemdelingenbewaring vindt plaats in twee detentiecentra in Nederland. In het detentiecentrum Rotterdam verblijven volwassen mannen. In het detentiecentrum in Zeist is een Gesloten Gezinsvoorziening (GGv) voor gezinnen en (alleenstaande) minderjarigen.

HOE LANG DUURT VREEMDELINGENDETENTIE?

Vreemdelingendetentie mag maximaal 18 maanden duren. Voor kinderen mag het niet langer duren dan twee weken, ook niet als kinderen samen met hun ouders in vreemdelingendetentie verblijven. Kinderen mogen niet van hun ouders worden gescheiden.

Na zes maanden moet de IND kunnen aantonen dat er werkelijk aan uw terugkeer naar het land van herkomst wordt gewerkt. Als dit niet zo is, wordt meestal geconcludeerd dat uitzetting niet mogelijk is. De vreemdelingendetentie moet dan stoppen. Maar als u ongewenst bent verklaard of als u zelf niet meewerkt aan terugkeer naar uw herkomstland mag de detentie langer duren. Soms is er een rechtszaak nodig om te bepalen of uitzetting mogelijk is en of u voldoende heeft meegewerkt.

Als u zelf een paspoort heeft en een ticket koopt, kan de vreemdelingendetentie worden opgeheven omdat u dan meewerkt aan uw uitzetting.

HEB IK IN VREEMDELINGENDETENTIE RECHT OP EEN ADVOCAAT?

Als u in vreemdelingendetentie zit, heeft u recht op gratis hulp van een advocaat. Dat kan uw eigen asieladvocaat zijn. Als u die niet heeft, krijgt u er een toegewezen via de ‘piketdienst’: een samenwerking van advocaten die om de beurt dienst hebben en worden opgeroepen op het moment dat iemand in vreemdelingendetentie raakt en behoefte heeft aan rechtsbijstand. U hoeft niet zelf voor uw piketadvocaat te zorgen, maar u krijgt die automatisch toegewezen als u geen eigen advocaat heeft.

Als u het niet eens bent met uw detentie, kan de advocaat een klacht tegen de vreemdelingendetentie indienen bij de rechtbank. Ook als uw advocaat dat niet doet zal de rechter binnen 28 dagen kijken of de detentie terecht is.

Terugkeer

IK WIL WEL TERUG NAAR MIJN EIGEN LAND MAAR IK WEET NIET WAAR IK MOET BEGINNEN. WIE KAN ME HELPEN?

Als u zelfstandig wilt terugkeren naar uw eigen land maar niet weet waar u moet beginnen, kan Vluchteling Onder Dak u daarbij helpen. Met een medewerker maakt u een plan voor uw terugkeer en hij brengt u in contact met gespecialiseerde organisaties die u in uw situatie kunnen helpen. Als u geen geldig reisdocument meer heeft voor uw eigen land, zal Vluchteling Onder Dak u daarbij ook adviseren.

IK WIL WEL TERUG, MAAR HOE KAN IK MIJN FAMILIE OF KENNISSEN TERUGVINDEN?

Misschien bent u tijdens uw vlucht of daarna uw familie en kennissen kwijtgeraakt. Het Rode Kruis probeert u te helpen om deze vermiste personen op te sporen. Als u genoeg concrete informatie heeft over de personen die vermist zijn kan het Rode Kruis in veel landen zoeken via een netwerk van Rode Kruis en Rode Halve Maan. Houdt u er rekening mee dat dit netwerk nog niet in alle landen actief is. Als u iemand wilt opsporen kunt u een hulpvraag indienen bij Restoring Family Links van het Rode Kruis:

Website van het Rode Kruis
Email: rfloost@rodekruis.nl
Telefoon: 070 44 55 822
Whatsapp: 06 5781 3499

IK WIL WEL TERUG MAAR IK KAN DE REIS NIET BETALEN. WIE KAN ME HELPEN?

De overheid heeft een aantal regelingen die u financieel kunnen helpen als u Nederland zelfstandig wilt verlaten. Vaak kunt u via die weg een vliegticket krijgen en wat zakgeld voor de eerste dagen na uw aankomst.

De regelingen worden uitgevoerd door de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM). Deze organisatie is onafhankelijk van de overheid.

Voor kwetsbare groepen zoals slachtoffers van mensenhandel, mensen met een medische indicatie en alleenstaande minderjarigen biedt de IOM speciale begeleiding.

IOM heeft als voorwaarde dat u beschikt over geldige reisdocumenten: een paspoort of een laissez passer. Als je nog geen geldig reisdocument hebt, kunnen zij je ondersteunen met het verkrijgen van een tijdelijk reisdocument. Op de website van IOM vindt u informatie over de verdere mogelijkheden in uw situatie.

Tijdens een spreekuur kunt u de medewerkers van de IOM persoonlijk spreken om advies te krijgen. De spreekuren zijn alleen op afspraak te bezoeken. U maakt een afspraak via het algemene telefoonnummer van de IOM.

Internationale Organisatie voor Migratie (IOM)
088-7464466 (op werkdagen bereikbaar)

IK WIL WEL TERUG, MAAR WAAR KAN IK DAN WONEN EN WERKEN?

Uitgeprocedeerde asielzoekers en migranten zonder verblijfspapieren kunnen bij verschillende organisaties informatie over en begeleiding bij terugkeer krijgen. Men onderzoekt samen met u welke mogelijkheden u in uw land heeft voor wonen, medische zorg en bijvoorbeeld het opzetten van een onderneming.

Solid Road is een Nederlandse stichting die (ex-)asielzoekers en mensen zonder verblijfspapieren helpt bij vrijwillige terugkeer naar hun land van herkomst. Deelnemers van Solid Road kunnen een gratis vaktraining en/of businesstraining volgen uit het trainingsaanbod van Solid Road. Daarnaast ontvangen zij bij vrijwillige terugkeer ook financiële ondersteuning en ondersteuning in het land van herkomst.

Bisschop Hamerstraat 11
6511 NA Nijmegen
+31 (0) 6 27 48 08 85
info@solidroad.nl

Op de website van DTNV staan meerdere organisaties die zich bezighouden met begeleiding bij terugkeer.

Over deze gids

Deze gids is een gezamenlijk initiatief van Vluchteling Onder Dak, VluchtelingenWerk Oost Nederland en de Raad van Kerken.

Veel organisaties zijn vooraf benaderd, maar niet allemaal. Wij vragen mensen zonder verblijfsvergunning om deze gids te gaan gebruiken. Bij herdrukken zal rekening worden gehouden met opmerkingen en aanvullingen van organisaties en de doelgroep zelf. Opmerkingen, aanvullingen en correcties zijn dan ook van harte welkom op info@vodwageningen.nl.

De meest actuele digitale versie van dit paspoort is altijd te vinden op https://www.vodwageningen.nl/paspoort-van-wageningen-2/

Vergelijkbare publicaties zijn in 2012 gepresenteerd in een tiental Nederlandse steden. Deze gidsen worden uitgegeven en verspreid door hulporganisaties voor uitgeprocedeerde asielzoekers en mensen zonder verblijfsvergunning in Nederland.

Colofon

Met dank aan:
Hettie van Nes (samenstelling en redactie)
Henk van Ruitenbeek (illustraties)
Stichting Landelijk Ongedocumenteerden Steunpunt (LOS)
Grafisch Atelier Wageningen
Drukkerij Modern
Haëlla Stichting
Stichting Ons Pardon
Gemeente Wageningen

November 2013, Vernieuwde versie December 2023